List do Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych w sprawie uzyskania prawa wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego przez pracowników laboratoriów, będących absolwentami kierunków niemedycznych

Szanowni Członkowie Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych,

    W imieniu niżej podpisanych mikrobiologów i interesariuszy, wyrażamy nasz głęboki niepokój i obawy, które dotyczą możliwości nierównego traktowania pracowników zatrudnionych w laboratoriach medycznych, ze względu na ukończony przez nich niemedyczny kierunek studiów (taki jak: biologia, biotechnologia, mikrobiologia), co wynika ze Stanowiska 3/2025 Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych (KRDL) z dnia 4 sierpnia 2025 r., w sprawie potrzeby doprowadzenia do zgodności z prawem zasad uzyskiwania prawa wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego przez absolwentów kierunków niemedycznych na podstawie art. 11 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 15 września 2022 r. o medycynie laboratoryjnej (ML). 

    KRDL w przytoczonym stanowisku wnosi o zmianę przepisów, tj. uchylenie zapisów Ustawy o medycynie laboratoryjnej z dnia 15 września 2022 r. (ustawa o ML), a mianowicie art. 11 ust. 1 pkt 3 i 4 oraz ust. 2 ustawy. Artykuł ten dotyczy możliwości uzyskania prawa wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego (PWZDL) przez absolwentów kierunków studiów innych niż analityka medyczna lub medycyna laboratoryjna. Punkt 4 ustawy o ML stanowi, iż absolwenci jednolitych studiów magisterskich lub studiów I i II stopnia na kierunkach m.in. biologii i biotechnologii, którzy uzyskali tytuł zawodowy magistra i rozpoczęli kształcenie specjalizacyjne z mikrobiologii do dnia 31 grudnia 2028 r., mogą ubiegać się o PWZDL.

    W Polsce mikrobiolodzy, nieposiadający PWZDL, są grupą pracowników realizujących mikrobiologiczne badania diagnostyczne w laboratoriach medycznych na równi z mikrobiologami będącymi diagnostami laboratoryjnymi. Są to osoby bardzo zaangażowane w wykonywanie badań, wciąż aktualizujące swoją wiedzę, uczestniczące w konferencjach i szkoleniach, i świetnie współpracujące z personelem medycznym, co podkreślają lekarze. Praktycznie wykonują te same obowiązki i ten sam zakres pracy co diagności laboratoryjni, ale przez brak PWZDL, nie są pełnoprawnymi pracownikami laboratoriów z uwagi na brak możliwości autoryzowania przeprowadzonej czynności diagnostycznej.

    Mikrobiologia jest trudną specjalizacją, która wymaga szerokiej i ciągle aktualizowanej wiedzy, doświadczenia i ogromnego zaangażowania. Zwracamy uwagę, że proponowany brak perspektywy rozwoju zawodowego dla mikrobiologów, którym ograniczy się uzyskanie PWZDL, będzie pogłębiać ich poczucie niesprawiedliwego traktowania, w kontekście wykonywanych przez nich tych samych obowiązków w pracowniach mikrobiologicznych co diagności laboratoryjni. Obecnie obserwujemy poważny problem niedoboru specjalistów mikrobiologów z PWZDL. Dlatego jest dla nas niezrozumiałe, że KRDL występuje o zablokowanie możliwości przystąpienia do samorządu zawodowego absolwentom kierunków niemedycznych. Jest to tym bardziej zaskakujące,  że aby o to wystąpić, konieczne jest spełnienie określonych w przepisach, wysokich wymagań, co szczegółowo wyjaśnia w swoim stanowisku z dnia 21.08.2025 r. Konsultant Krajowy w dziedzinie Mikrobiologii Lekarskiej Pan dr hab. n. med. Aleksander Deptuła, prof. UMK.

    Dane KIDL wskazują, że 69% specjalistów z mikrobiologii posiadających PWZDL to absolwenci kierunków innych niż analityka medyczna, dlatego w naszej opinii, zupełnie nieuzasadnione i wysoko krzywdzące jest stwierdzenie w stanowisku Rady, że „Wymagania dotyczące wykształcenia uregulowane w art. 11 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ML, w tym w zakresie specjalizacji w dziedzinach wskazanych w pkt 4 oraz na kierunku studiów podyplomowych wskazanym w pkt 3, nie gwarantują zapewnienia adekwatnej wiedzy teoretycznej i praktycznej niezbędnej do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego. W konsekwencji nie dają one rękojmi należytej ochrony życia i zdrowia pacjentów”. I dalej, ”Rada uznaje za konieczne uchylenie art. 11 ust. 1 pkt 3 oraz pkt 4 i ust. 2 ustawy o ML, które umożliwiają uzyskanie prawa wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego przez absolwentów kierunków niemedycznych na podstawie ukończonych studiów podyplomowych lub ukończonego szkolenia specjalizacyjnego, z uwagi na to, iż obecnie nie przygotowują one do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego”.

    Podobnie jak KRDL uważamy, że konieczne jest uaktualnienie, uporządkowanie i spójne przedstawienie obecnie rozproszonych przepisów prawnych dotyczących zawodu diagnosty laboratoryjnego. Proces ten nie może się jednak odbywać kosztem pracowników, którym w okresie przejściowym odbiera się możliwość rozwoju zawodowego, mimo że – podobnie jak większość zatrudnionych diagnostów mikrobiologów – posiadają odpowiednie wykształcenie (np. biologia, biotechnologia, mikrobiologia). Stanowisko KRDL w tym zakresie stygmatyzuje i dyskryminuje tę grupę pracowników ze względu na ukończony kierunek studiów. Należy przypomnieć, że ustawodawca dopuścił możliwość uzyskania PWZDL po zdobyciu tytułu specjalisty mikrobiologa, uwzględniając szerokie konsultacje społeczne – w tym głos samej Rady. Prawo nie może działać wstecz, a wiele osób zaplanowało swoją drogę zawodową w oparciu o przepisy obowiązujące w okresie przejściowym.

    W naszej ocenie, przy obecnym niedoborze specjalistów mikrobiologów z PWZDL, zamykanie tej ścieżki dla absolwentów kierunków niemedycznych nie jest właściwym rozwiązaniem. Tym bardziej, że bieżąca sytuacja tj. wzrost liczby zakażeń, pojawianie się nowych i powracających czynników etiologicznych, narastanie lekooporności, problemy związane z zakażeniami szpitalnymi i presja na znaczne skrócenie czasu diagnostyki mikrobiologicznej, wymaga wzmocnienia kadrowego w pełnym zakresie kompetencji w laboratoriach mikrobiologicznych.

    Zwracamy się do Izby, aby w dyskusjach, na tak ważne dla mikrobiologów tematy, uczestniczyli w reprezentatywnej liczbie również ich przedstawiciele, w tym również osoby zatrudnione w pracowniach mikrobiologicznych nieposiadające PWZDL. Przedstawienie stanowisk i postulatów przez mikrobiologów oraz wspólna dyskusja, są kluczowe w podejmowaniu ustaleń w tej materii.

    Chcemy podkreślić, iż w pełni popieramy wspólne działania z KIDL w zakresie podwyższania poziomu wykonywanej diagnostyki mikrobiologicznej w MLD, co stanowi ogromne wyzwanie dla całej naszej społeczności medycznej. Poziom tej diagnostyki ma ścisły związek z umożliwieniem rozwoju zawodowego mikrobiologom i realizacji specjalizacji z mikrobiologii oraz laboratoryjnej mikrobiologii medycznej. By jednak to osiągnąć, zamiast zamykać ścieżkę uzyskania PWZDL absolwentom kierunków niemedycznych, w naszej opinii, należy rozważyć i wykorzystać inne możliwości.

    Apelujemy do KRDL, będącej organem Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych, której wielu z nas jest członkami, o podjęcie szerokiej dyskusji i konsultacji dotyczących potrzeb środowiska mikrobiologów w Polsce, kryteriów uzyskiwania PWZDL oraz zmianę stanowiska.

Prof. dr hab. Stefan Tyski, PWZDL, Prezes Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów, Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej i Diagnostyki Laboratoryjnej, Narodowy Instytut Leków, Warszawa.

Dr hab. n. med. Aleksander Deptuła, prof. UMK, Konsultant krajowy w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej, Katedra Propedeutyki Medycyny i Profilaktyki Zakażeń, Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, UMK w Toruniu.

Prof. dr hab. n. med. Ewa Augustynowicz-Kopeć, specjalista mikrobiolog, PWZDL, specjalista zdrowia publicznego, konsultant wojewódzki w dz. mikrobiologii lekarskiej w województwie mazowieckim, Kierownik Zakładu Mikrobiologii, Kierownik Krajowego Referencyjnego Laboratorium Prątka, Dyrektor Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc, Warszawa.

Lek. med. Anetta Bartczak, specjalista mikrobiologii lekarskiej, chorób wewnętrznych i chorób zakaźnych, konsultant wojewódzki w dz. mikrobiologii w województwie łódzkim, konsultant wojewódzki w dz. chorób zakaźnych w województwie łódzkim, Przewodnicząca Zespołu ds. Zakażeń Szpitalnych WSSz im. M. Pirogowa w Łodzi.

Prof dr hab. n. med. Marzenna Bartoszewicz, specjalista mikrobiologii lekarskiej, konsultant wojewódzki w dz. mikrobiologii lekarskiej w województwie dolnośląskim, Prezes Towarzystwa Mikrobiologii Klinicznej, Kierownik Katedry Mikrobiologii Farmaceutycznej i Parazytologii Uniwersytet Medyczny im Piastów Śląskich Wrocław.

Dr Anna Białecka, specjalista mikrobiolog, PWZDL, Kierownik Centrum Badań Mikrobiologicznych imienia dr Jana Bobra, Kraków.

Dr n. med. Krzysztof Burdynowski, specjalista mikrobiolog, PWZDL, konsultant wojewódzki w dz. mikrobiologii lekarskiej w województwie opolskim, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu, Przewodniczący Zespołu Szpitalnej, Polityki Antybiotykowej, były kierownik Zakładów Mikrobiologii USK i Instytutu Nauk Medycznych UO.

Dr hab. n. med. Bonita Durnaś, prof UJK, specjalista mikrobiolog, PWZDL, konsultant wojewódzki w dz. mikrobiologii lekarskiej w województwie świętokrzyskim, Zakład Mikrobiologii Klinicznej Świętokrzyskiego Centrum Onkologii, Zakład Mikrobiologii i Immunologii CM UJK w Kielcach.

Prof. dr hab. n. med. Katarzyna Dzierżanowska-Fangrat, specjalista mikrobiologii lekarskiej, PWZDL, były Konsultant krajowy w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej, Kierownik Zakładu Mikrobiologii i Immunologii Klinicznej, Instytut-Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka.

Prof. dr hab. n. med. Tomasz Gosiewski, specjalista mikrobiolog, PWZDL, konsultant wojewódzki w dz. mikrobiologii lekarskiej w województwie małopolskim, Kierownik Pracowni Badań Mikrobiomów, Katedra Mikrobiologii Zakład Molekularnej Mikrobiologii Medycznej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum.

Prof. dr hab. n. med. Waleria Hryniewicz, specjalista mikrobiologii lekarskiej, były Konsultant krajowy w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej, była Prezes Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów, była Prezes Komitetu Mikrobiologii PAN, Zakład Epidemiologii i Mikrobiologii Klinicznej, Narodowy Instytut Leków, Warszawa.

Lek. med. Jolanta Komarnicka, specjalista mikrobiologii lekarskiej, konsultant wojewódzki w dz. mikrobiologii lekarskiej w województwie pomorskim, Laboratorium Mikrobiologii Klinicznej, Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku.

Dr n. med. Joanna Kubiak-Pulkowska, lekarz, specjalista mikrobiologii lekarskiej, konsultant wojewódzki w dz. mikrobiologii lekarskiej w województwie kujawsko-pomorskim, Kierownik Zespołu Kontroli Zakażeń Szpitalnych, Szpital Uniwersytecki nr 2 w Bydgoszczy.

Dr hab. Agnieszka Laudy, specjalista mikrobiolog, PWZDL, Sekretarz Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów; Przewodnicząca Section of Antimicrobial Agents działającej z ramienia PTM w ramach International Society of Antimicrobial Chemotherapy (ISAC), Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej i Bioanalizy, Warszawski Uniwersytet Medyczny.

Dr Aldona Olechowska-Jarząb, specjalista mikrobiolog, PWZDL, Zakład Mikrobiologii, Szpital Uniwersytecki w Krakowie.

Prof. dr hab. n. med. Alina M. Olender, specjalista mikrobiolog, PWZDL, konsultant wojewódzki w dz. mikrobiologii lekarskiej w województwie lubelskim, Kierownik Katedry i Zakładu Mikrobiologii Lekarskiej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, Przewodnicząca Głównej Komisji Rewizyjnej Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów.

Dr n. med. Tomasz Ozorowski, Konsultant wojewódzki w dz. mikrobiologii lekarskiej w województwie wielkopolskim, Kierownik Działu Epidemiologii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Poznaniu.

Dr hab. n. med. Edyta Podsiadły, specjalista mikrobiolog, PWZDL, Kierownik Laboratorium Mikrobiologii UCML, Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Dr hab. Beata Sadowska, profesor UŁ, członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów, członek Komitetu Biologii Molekularnej Komórki PAN, Katedra Immunologii i Biologii Infekcyjnej Instytut Mikrobiologii, Biotechnologii i Immunologii, Uniwersytet Łódzki.

Prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Anna Skoczyńska, specjalista mikrobiolog, PWZDL, Kierownik Zakładu Epidemiologii i Mikrobiologii Klinicznej, Kierownik KOROUN, Narodowy Instytut Leków, Warszawa.

Dr hab. n. med. Elżbieta Stefaniuk, specjalista mikrobiolog, PWZDL, Mazowiecki Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny, Dyrektor Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Warszawie.

Prof. dr hab. Eligia M. Szewczyk, specjalista mikrobiolog, PWZDL, Redaktor Naczelna kwartalnika Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów „Advancements of Microbiology”, emerytowana profesor Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Prof. dr hab. n. med. Elżbieta Anna Trafny, PWZDL, Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów, Centrum Inżynierii Biomedycznej Instytut Optoelektroniki Wojskowa Akademia Techniczna.

Dr n. biol. Mariusz Worek, specjalista mikrobiolog, PWZDL, konsultant wojewódzki w dz. mikrobiologii lekarskiej w województwie podkarpackim, Z-ca Kierownika Klinicznego Zakładu Diagnostyki Laboratoryjnej, Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie.

Dr Dorota Żabicka, specjalista mikrobiolog, PWZDL, Kierownik Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Lekowrażliwości Drobnoustrojów, Zakład Epidemiologii i Mikrobiologii Klinicznej, Narodowy Instytut Leków, Warszawa.

Dr hab. Agnieszka Laudy, Sekretarz Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów    Skontaktuj się z autorem petycji