Petycja o wpis do rejestru zabytków tzw. Wolskich Pięciochatek

Petycja o wpis do rejestru zabytków kompleksu budynków przy ul. Prądzyńskiego 23, 23a, 23b, 23c i 23d (tzw. Wolskich Pięciochatek) wraz z przylegającym terenem

  My, niżej podpisani, zwracamy się do Pana Konserwatora prof. Jakuba Lewickiego z prośbą o niezwłoczne objęcie ochroną prawną w formie wpisu do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego zespołu zabytkowego pięciu budynków oraz terenu do nich przylegającego (skweru pomiędzy ww. budynkami oraz pozostałości przedwojennej fontanny) przy ulicy Prądzyńskiego 23 (23-23d). Poszczególne budynki widnieją w Gminnej Ewidencji Zabytków pod numerami: WOL20365, WOL20366, WOL20367, WOL20368 oraz WOL20369.

  Założenie architektoniczne, jakim są tzw. Wolskie Pięciochatki wraz z terenem zielonym i fontanną (w znacznym stopniu zniszczoną), to znakomity przykład przedwojennego osiedla dla pracowników kolei, nawiązującego swoim stylem do starych polskich dworków. Zespół domów powstał w okresie dwudziestolecia międzywojennego (lata 1923-1924), a zaprojektował go Aleksander Raniecki. Pomimo swej unikatowości, zarówno poszczególne budynki, jak i cały teren przy Prądzyńskiego 23 nie doczekał się jeszcze wpisu do rejestru zabytków.

  Tymczasem istnieje realne zagrożenie, iż miejsce to utraci swój przedwojenny dworkowy charakter. Brak ochrony układu architektoniczno-krajobrazowego osiedla Wolskich Pięciochatek daje przyzwolenie na takie działania, jak niszczenie unikatowej architektury i zielonego skwerku oraz rozparcelowanie osiedla.

  Historyczny zasięg osiedla wraz z terenami zielonymi przedstawiono na mapie poniżej (czerwona przerywana linia). W ostatnich latach osiedle zostało administracyjnie okrojone z terenów zielonych otaczających drogę dojazdową (stan obecny przedstawia żółta przerywana linia). Ponadto znajdujący się w centralnej części osiedla skwerek jest sukcesywnie degradowany przez parkujące na nim samochody. Pragniemy podkreślić, że osiedle w szczególności w ostatnim czasie narażone jest na negatywne oddziaływanie pochodzące z terenów przyległych (intensywna przebudowa Dworca PKP Warszawa Zachodnia, remont linii obwodowej PKP, liczne imprezy w Expo XXI, których uczestnicy nielegalnie parkują na osiedlu na zasadzie „gdzie się da”).

  Wpis do rejestru uchroni osiedle Wolskich Pięciochatek przed dalszymi zmianami i uchroni historyczny dworkowy charakter osiedla.

   Kolejnym argumentem za wpisem do rejestru zabytków nieruchomych jest fakt, że obecny właściciel budynków (PKP Nieruchomości) przeprowadza ich remonty w sposób, który odbiera im spójność architektoniczną (np. poprzez wymianę oryginalnych, przedwojennych dachówek glinianych na blachę falistą, zupełnie niepasującą do dworskiego charakteru tego miejsca). Niedawny, kolejny już pożar jednego z budynków pokazał, że właścicielowi nie zależy na jego zachowaniu – skłonny był do wyburzenia budynku w dobrym stanie i tylko dzięki determinacji mieszkańców udało się tego uniknąć. Również samo zabezpieczenie budynku po pożarze dachu nastąpiło po relatywnie długim czasie, co sprawiło, że opady deszczu pogorszyły stan obiektu.

  Miasto Stołeczne Warszawa, które przez zawieruchy wojenne i współczesne przebudowy straciło już wiele zabytków związanych z koleją (np. Dworzec Warszawa Główna, Dworzec Warszawsko-Wiedeński, Dworzec Petersburski czy parowozownię na ul. Wileńskiej), powinno troszczyć się z największą pieczołowitością o to, co jeszcze pozostało i świadczy o wspaniałej historii rozwoju kolei i osiedli budowanych dla jej pracowników.

 Uwzględniając powyższe argumenty, uważamy, że budynki przy ulicy Prądzyńskiego 23, 23a, 23b, 23c i 23d spełniają wymogi art. 6 ust. 1 pkt. 1 lit. b, c, g i h Ustawy „o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami” z dnia 23.07.2003 r., z późn. zm., który mówi, iż ochronie i opiece podlegają, bez względu na stan zachowania, zabytki nieruchome.

  Naszym zdaniem wpisanie do rejestru zabytków nieruchomych całego zespołu budynków wraz z terenem przylegającym pomoże należycie chronić kompleks przy ulicy Prądzyńskiego 23 przed ewentualnymi przebudowami, które mogłyby zaburzyć walory architektoniczne tego miejsca, lub przed wyburzeniem, co stanowiłoby niepowetowaną stratę dla m.st. Warszawy. Zespół budynków wraz z otaczającą go zielenią posiada wartość historyczną, edukacyjną i architektoniczną, a ocalenie tego wyjątkowego osiedla leży w interesie społecznym, czego wyrazem są zebrane pod petycją podpisy (również mieszkańców osiedla przy ul. Prądzyńskiego 23).

Grzegorz Niemczyk    Skontaktuj się z autorem petycji