PETYCJA w sprawie wystąpienia z inicjatywą ustawodawczą w celu nowelizacji ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, (Dz.U. 2023, poz. 742)

Na podstawie art. 63 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w związku z art. 2 ust. 2 pkt. 1 oraz ust. 3 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach (Dz.U. z 2018, poz. 870) – wnoszę petycję w sprawie wystąpienia z inicjatywą ustawodawczą mającą na celu nowelizację ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. 2023, poz. 742) – poprzez:

1. uzupełnienie art. 20 ust. 1 pkt 5 poprzez dopisanie na jego końcu przecinka oraz frazy „co potwierdzone zostało przez Instytut Pamięci Narodowej lub Sąd”;

2. zmianę art. 231 ust. 1, frazy: „złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego” na: „nie spełnia wymagania, o którym mowa w art. 20 ust. 1 pkt 5”.

UZASADNIENIE

TEZY:

1. Wszyscy pracownicy i współpracownicy byłej komunistycznej, zbrodniczej SB PRL, zgodnie z art. 32 Konstytucji RP, powinni być traktowani tak samo.

2. Przepis ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym o utracie tytułu profesora powinien odpowiadać warunkom nadania tytułu profesora wszystkich pracowników i współpracowników komunistycznej, zbrodniczej SB a więc nie tylko kłamców lustracyjnych i to bez względu na to kiedy ten tytuł uzyskali.

Według art. 227. ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. 2023, poz. 742) - tytuł profesora może być nadany osobie, która min.: „spełnia wymaganie, o którym mowa w art. 20 ust. 1 pkt 5”.

Oznacza to, że nadanie tytułu naukowego profesora uwarunkowane jest min. spełnieniem wymagania, o którym mowa w art. 20 ust. 1 pkt 5, tj., że kandydat do takiego tytułu, „w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 lipca 1990 r., nie pracował w organach bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2023 r. poz. 342), nie pełnił w nich służby ani nie współpracował z tymi organami”.

Jednakże żaden przepis ustawy nie wskazuje na to - kto, tzn. jaki organ lub osoba oraz kiedy i w jaki sposób - ma wykazać fakt pełnienia służby lub współpracy z organami byłej SB lub brak takiej pracy lub współpracy.

Przepisy ustawy lub innego aktu prawnego powinny jasno i jednoznacznie wskazywać czy spełnienie warunku określonego w ww. przepisie ma stwierdzić Sąd, czy też może Instytut Pamięci Narodowej, czy też wreszcie sam kandydat do tytułu profesora lub inny organ albo osoba.

Stosowne więc wydaje się, aby ustawa lub jakiś inny przepis prawa unormował tę sprawę, tj. sprecyzował ten warunek nadania tytułu profesora, czyli wskazał - kto ma obowiązek i/lub upoważnienie do stwierdzenia pracy lub współpracy kandydata do tytułu profesora z organami bezpieczeństwa PRL.

Problematycznym aspektem przedmiotowych przepisów są też inne warunki nadania tytułu profesora, a inne warunki utraty takiego tytułu.

Jak już wyżej wspomniano - jednym z warunków nadania tytułu profesora jest „spełnienie wymagania, o którym mowa w art. 20 ust. 1 pkt 5”, tj. brak pracy lub współpracy z byłymi organami SB.

Utrata zaś tytułu naukowego profesora, zgodnie z art. 231 ust. 1 pkt. 1) przedmiotowej ustawy - ograniczona jest jedynie w stosunku do tych pracowników i współpracowników SB, którzy złożyli niezgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne i to pod warunkiem sądowego orzeczenia potwierdzającego ten fakt.

Inne są zatem warunki nadania tytułu profesora, a zupełnie inne utraty tego tytułu, co w demokratycznym państwie prawa nie powinno mieć miejsca.

Takie lub jakiekolwiek inne zróżnicowanie profesorów, tj. warunków nadania tytułu profesora z warunkami utraty tytułu profesora, w świetle art. 32 konstytucji RP, który stanowi, że: „wszyscy są wobec prawa równi, wszyscy mają prawo do równego traktowania” - nie wydaje się jednak właściwe. Nie powinno być wobec tego tak, że warunki uzyskania tytułu naukowego profesora są odmienne niż warunki utraty tytułu profesora.

Skoro warunkiem nadania tytułu profesora jest brak pracy lub współpracy ze zbrodniczymi organami, jakimi była SB, to warunek taki spełniać powinni wszyscy profesorowie a nie tylko kandydaci do takiego tytułu, tzn. również te osoby, które tytuł naukowy profesora już posiadają.

Należy też zauważyć, że aktualna interpretacja przepisów o utracie tytułu profesora przez właściwe organy RP, tj. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Radę Doskonałości Naukowej są diametralnie różne. Nadto - obie te interpretacje obu tych organów, świetle ww. art. 32 konstytucji RP są co najmniej wątpliwe i nie do przyjęcia.

MNiSW stoi na stanowisko, według którego utrata tytułu profesora dotyczy wszystkich profesorów od dnia wejścia w życie tego zapisu ustawy, podczas gdy RDN przyjęła stanowisko, iż utrata tytułu profesora dotyczy jedynie tych profesorów, którym nadany został tytuł profesora po wejściu w życie tego przepisu ustawy, tj. art. 231 ust. 1 pkt. 1.

Oznacza to, że według Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego - „tytuł profesora tracą tylko profesorowie, którzy złożyli niezgodne z prawdą oświadczenia lustracyjne po wejściu w życie przedmiotowej ustawy, bez względu na to, kiedy ten tytuł uzyskali”, a według RDN: „tytuł profesora tracą jedynie profesorowie, którzy złożyli niezgodne z prawdą oświadczenia lustracyjne oraz uzyskały ten tytuł po wejściu w życie przedmiotowych przepisów”, tj. po spełnieniu obu tych warunków.

Obie ww. interpretacje przedmiotowych przepisów prawa dzielą pracowników i współpracowników SB na dwie grupy. Jedna grupa, to osoby, które nie mogą uzyskać tytułu profesora od wejścia w życie przepisu ustawy z 2018 r. i druga grupa, którzy uzyskali tytuł profesora przez wejściem w życie tego przepisu. Ta druga grupa wyodrębnia tych, którzy złożyli niezgodne z prawdą oświadczenia lustracyjne i tracą tytuł profesora oraz takich, którzy tytułu profesora nie tracą, w zależności od daty złożenia tego oświadczenia. A także na takich, którzy nie składali oświadczeń lustracyjnych lub złożyli zgodne z prawdą oświadczenia lustracyjne, którzy tytułu profesora nie tracą.

Pozostawienie bez zaproponowanych niniejszą Petycją zmian, tworzy więc w Polsce kilka różnych grup naukowców, byłych współpracowników SB, którzy mogą lub nie mogą posiadać tytułu profesora, chociaż spełniają wszystkie inne warunki uzyskania tytułu profesora, co w demokratycznym państwie prawa nie powinno mieć miejsca.

Wszyscy byli pracownicy i współpracownicy SB, zgodnie z art. 32 konstytucji RP powinni być traktowani tak samo. Skoro o nadaniu tytułu profesora decyduje brak pracy lub współpracy z byłymi służbami SB, to taki sam warunek stanowić powinien o utarcie tytułu profesora.

Należy też zauważyć, że złożenie zgodnego lub niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego nie zmienia faktu pracy lub współpracy z organami byłej zbrodniczej SB, która ułatwiała karierę naukową i uzyskiwanie stopni i tytułów naukowych pracownikom i współpracownikom SB.

Istotną w niniejszej sprawie jest fakt, że pracownicy i współpracownicy SB uzyskiwali stopnie i tytuły naukowe oraz stanowiska kierownicze w uczelniach dzięki donoszeniu na współpracowników, wyrządzając tym im krzywdę. Wielu z nich nigdy nie uzyskałoby tytułu profesora, gdyby nie donosili i nie krzywdzili swoich kolegów i współpracowników.

Zbigniew Frąckiewicz    Skontaktuj się z autorem petycji