Ustanowienie dnia 22 września Dniem Pamięci o Zagładzie Osób z Zaburzeniami Psychicznymi na terenach okupowanej Polski podczas II wojny światowej
Projekt Uchwały
Składając hołd ofiarom ludobójczych zbrodni III Rzeszy na terenach okupowanej Polski podczas II wojny światowej, by utrwalić pamięć o losie najsłabszych z nich i całkowicie bezbronnych, uchwala się: 22 września – dzień rozpoczęcia planowej eksterminacji pensjonariuszy Krajowego Zakładu Psychiatrycznego w Kocborowie na Pomorzu – Dniem Pamięci o Zagładzie Osób z Zaburzeniami Psychicznymi.
UZASADNIENIE Projekt uchwały ma na celu ustanowienie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej dnia 22 września Dniem Pamięci o Zagładzie Osób z Zaburzeniami Psychicznymi na terenach okupowanej Polski podczas II wojny światowej. Zagłada osób z zaburzeniami psychicznymi podczas drugiej wojny światowej w Polsce zapoczątkowała ludobójcze zbrodnie III Rzeszy. W czasie pięcioletniej okupacji naszego kraju naziści zamordowali około 20 tys. osób chorych psychicznie obywateli polskich (w tym dzieci). Byli oni truci gazem, rozstrzeliwani, głodzeni, przetrzymywani w ciężkich warunkach higienicznych, sprzyjających szerzeniu się chorób zakaźnych. Zginęli w ramach zaplanowanej przez nazistów zbrodniczej akcji zadawania „łaskawej śmierci”. Jedyną przyczyną ich eksterminacji była choroba, która według narodowo-socjalistycznej nauki była dostatecznym powodem uznania ich za „niezasługujących na życie”. Ich przynależność etniczna nie miała żadnego znaczenia, byli to pacjenci wszystkich narodowości i wyznań. Na osobach z zaburzeniami psychicznymi naziści testowali nowe, przemysłowe metody zabijania ludzi, które później, na znacznie szerszą skalę, wykorzystali podczas Holocaustu, a następnie zamierzali stosować wobec Słowian, określanych mianem podludzi. Eksterminacja osób z zaburzeniami psychicznymi rozpoczęła się najprawdopodobniej w trzecim tygodniu trwania wojny w Świeciu nad Wisłą. Jednakże z całą pewnością wiemy, że w szpitalu psychiatrycznym w Kocborowie, niedaleko Starogardu Gdańskiego, dniem tym był 22 września 1939 roku. Dzień, w którym rozpoczęła się zagłada osób chorych psychicznie w tym szpitalu, co potwierdza zachowana dokumentacja, jest najlepszym dniem, by przypominać o tych tragicznych wydarzeniach. Pamięć o tej zbrodni bezimiennej i zapominanej – jest ważna dla współczesności i przyszłości. Czas stereotypów, napiętnowania i wykluczania osób cierpiących z powodu choroby psychicznej jeszcze nie minął. Powinniśmy uświadamiać sobie i innym, dlaczego takie postawy mogą deprawować i pamiętać, do czego mogą być wprzęgnięte. Masowe mordy i rzezie, wyrafinowane techniki zabijania ludzi, odrażające akty terroryzmu to również rzeczywistość I dekady XXI wieku. Ofiary zbrodni nazistowskich, uznane za niegodne życia, wołają o upamiętnienie. W tym kontekście warto zadać pytanie, czy jako społeczeństwo podołamy temu zadaniu i nie ulegniemy ignorancji oraz powierzchowności, trywializując powagę wojny? Ze zmasowanego naporu zła, perwersji, patologii nasuwają się każdemu człowiekowi zasadnicze dylematy: Dla kogo jest ta cywilizacja? Czym jest człowieczeństwo? Czy stać nas na taką debatę z naszym młodszym pokoleniem? Oddając hołd pomordowanym będziemy również zobowiązani do pamiętania o postawie polskich psychiatrów, którzy próbowali chronić swoich pacjentów od śmierci, a nawet w niektórych przypadkach ginęli razem z nimi. Wejście w życie projektowanej uchwały oraz ustanowienie tego dnia stwarza szansę na zapisanie go do kalendarza praw człowieka Amnesty International i uznania go przez ONZ jako międzynarodowego dnia pamięci.
Dr hab. n. med. Tadeusz Nasierowski, Mgr Grażyna Herczyńska (Komisja Historii Psychiatrii Polskiej Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego), dr Maciej Jabłoński (Katedra Pedagogiki Specjalnej i Logopedii Wydział Pedagogiki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy). Skontaktuj się z autorem petycji