Ustanowienie dnia 22 września Dniem Pamięci o Zagładzie Osób z Zaburzeniami Psychicznymi na terenach okupowanej Polski podczas II wojny światowej
Projekt Uchwały
Składając hołd ofiarom ludobójczych zbrodni III Rzeszy na terenach okupowanej Polski podczas II wojny światowej, by utrwalić pamięć o losie najsłabszych z nich i całkowicie bezbronnych, uchwala się: 22 września – dzień rozpoczęcia planowej eksterminacji pensjonariuszy Krajowego Zakładu Psychiatrycznego w Kocborowie na Pomorzu – Dniem Pamięci o Zagładzie Osób z Zaburzeniami Psychicznymi.
UZASADNIENIE Projekt uchwały ma na celu ustanowienie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej dnia 22 września Dniem Pamięci o Zagładzie Osób z Zaburzeniami Psychicznymi na terenach okupowanej Polski podczas II wojny światowej. Zagłada osób z zaburzeniami psychicznymi podczas drugiej wojny światowej w Polsce zapoczątkowała ludobójcze zbrodnie III Rzeszy. W czasie pięcioletniej okupacji naszego kraju naziści zamordowali około 20 tys. osób chorych psychicznie obywateli polskich (w tym dzieci). Byli oni truci gazem, rozstrzeliwani, głodzeni, przetrzymywani w ciężkich warunkach higienicznych, sprzyjających szerzeniu się chorób zakaźnych. Zginęli w ramach zaplanowanej przez nazistów zbrodniczej akcji zadawania „łaskawej śmierci”. Jedyną przyczyną ich eksterminacji była choroba, która według narodowo-socjalistycznej nauki była dostatecznym powodem uznania ich za „niezasługujących na życie”. Ich przynależność etniczna nie miała żadnego znaczenia, byli to pacjenci wszystkich narodowości i wyznań. Na osobach z zaburzeniami psychicznymi naziści testowali nowe, przemysłowe metody zabijania ludzi, które później, na znacznie szerszą skalę, wykorzystali podczas Holocaustu, a następnie zamierzali stosować wobec Słowian, określanych mianem podludzi. Eksterminacja osób z zaburzeniami psychicznymi rozpoczęła się najprawdopodobniej w trzecim tygodniu trwania wojny w Świeciu nad Wisłą. Jednakże z całą pewnością wiemy, że w szpitalu psychiatrycznym w Kocborowie, niedaleko Starogardu Gdańskiego, dniem tym był 22 września 1939 roku. Dzień, w którym rozpoczęła się zagłada osób chorych psychicznie w tym szpitalu, co potwierdza zachowana dokumentacja, jest najlepszym dniem, by przypominać o tych tragicznych wydarzeniach. Pamięć o tej zbrodni bezimiennej i zapominanej – jest ważna dla współczesności i przyszłości. Czas stereotypów, napiętnowania i wykluczania osób cierpiących z powodu choroby psychicznej jeszcze nie minął. Powinniśmy uświadamiać sobie i innym, dlaczego takie postawy mogą deprawować i pamiętać, do czego mogą być wprzęgnięte. Masowe mordy i rzezie, wyrafinowane techniki zabijania ludzi, odrażające akty terroryzmu to również rzeczywistość I dekady XXI wieku. Ofiary zbrodni nazistowskich, uznane za niegodne życia, wołają o upamiętnienie. W tym kontekście warto zadać pytanie, czy jako społeczeństwo podołamy temu zadaniu i nie ulegniemy ignorancji oraz powierzchowności, trywializując powagę wojny? Ze zmasowanego naporu zła, perwersji, patologii nasuwają się każdemu człowiekowi zasadnicze dylematy: Dla kogo jest ta cywilizacja? Czym jest człowieczeństwo? Czy stać nas na taką debatę z naszym młodszym pokoleniem? Oddając hołd pomordowanym będziemy również zobowiązani do pamiętania o postawie polskich psychiatrów, którzy próbowali chronić swoich pacjentów od śmierci, a nawet w niektórych przypadkach ginęli razem z nimi. Wejście w życie projektowanej uchwały oraz ustanowienie tego dnia stwarza szansę na zapisanie go do kalendarza praw człowieka Amnesty International i uznania go przez ONZ jako międzynarodowego dnia pamięci.
Dr hab. n. med. Tadeusz Nasierowski, Mgr Grażyna Herczyńska (Komisja Historii Psychiatrii Polskiej Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego), dr Maciej Jabłoński (Katedra Pedagogiki Społecznej Wydział Pedagogiki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy). Skontaktuj się z autorem petycji