List otwarty polonistek i polonistów w sprawie nowej formuły Matury 2023 z języka polskiego

W roku 2019/20 weszła do szkół ponadpodstawowych reforma edukacji zmieniająca znacznie dotychczasową podstawę programową z języka polskiego oraz zapowiadająca zupełnie nową formułę egzaminu maturalnego z tego przedmiotu. W trakcie wprowadzenia reformy edukacja uczniów szkół ponadpodstawowych odbywała się w dużej mierze w formie zdalnej - ze względu na pandemię koronawirusa. Przez pierwsze dwa lata edukacji młodych ludzi, którzy w 2023 roku będą zdawać tę maturę po raz pierwszy, polonistki i poloniści przygotowywali uczniów i uczennice do egzaminu, bazując tylko na własnej intuicji oraz doświadczeniu, ponieważ informatory maturalne pojawiły się dopiero w marcu 2021 roku. 

Do dzisiaj na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej nie zostały opublikowane ŻADNE dodatkowe przykładowe arkusze maturalne oraz materiały ćwiczeniowe, które zarówno nauczyciele, jak i uczniowie, mogliby wykorzystać w pracy dydaktycznej oraz własnej, przygotowując się do - przecież - dużo bardziej wymagającego egzaminu z języka polskiego - zwłaszcza w formule pisemnej.  

Od momentu pojawienia się informatorów (marzec 2021) do dzisiaj nauczycielki i nauczyciele nie zostali w ogóle (albo rzetelnie) przeszkoleni i nie otrzymali jakiejkolwiek pomocy, która byłaby dla nich w naszej ocenie wsparciem w procesie przygotowania do egzaminu maturalnego z języka polskiego. Podczas większości szkoleń organizowanych przez niektóre OKE prowadzący ograniczyli się do zapoznania nauczycielek i nauczycieli z informatorem maturalnym, z którym przecież samodzielnie zapoznawaliśmy się już od kilku miesięcy. Nie otrzymaliśmy odpowiedzi na większość zadanych podczas szkoleń pytań, co rodzi jeszcze więcej wątpliwości. Szukając pomocy, sami organizowaliśmy nieformalne grupy w mediach społecznościowych, w których dzieliliśmy się spostrzeżeniami oraz wypracowanymi w oparciu o informator materiałami dydaktycznymi. 

Naszym celem jest sumienne i rzetelne przygotowanie uczniów i uczennic do nowej formuły maturalnej, jednak nie jesteśmy w stanie tego zrobić, ponieważ sami nie otrzymaliśmy niezbędnej wiedzy i fachowej pomocy. Nieprzygotowani odpowiednio nauczyciele nie są przecież w stanie przygotować we właściwy sposób swoich uczniów, a nowy egzamin wymaga zupełnej zmiany metodyki nauczania języka polskiego. W świetle powyższych faktów trudno nam będzie przyjąć współodpowiedzialność za wyniki uzyskane przez abiturientów.

Faktycznie, od lat jako środowisko polonistów domagaliśmy się tego, aby egzamin maturalny z języka polskiego zyskał na randze, dlatego nie podważamy kierunków zmian, choć uważamy, że niektóre z wymagań (zarówno na maturę pisemną, jak i ustną) są niemożliwe do realizacji przez przeciętnych uczniów - zwłaszcza przygotowujących się do tego egzaminu w dobie pandemii. Dobitnym przykładem jest chociażby (trudne i niezrozumiałe nie tylko dla nich) pytanie do matury ustnej dotyczące “Odprawy posłów greckich”: “Rola kostiumu historycznego w literaturze. Omów zagadnienie na podstawie Odprawy posłów greckich Jana Kochanowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst”. Takich zadań jest znacznie więcej.

Biorąc pod uwagę powyższe, zachęcamy rodziców przyszłych maturzystów do zapoznania się ze zmianami matury z języka polskiego i ewentualnego podjęcia wspólnych działań.

Apelujemy do instytucji i osób odpowiedzialnych i współodpowiedzialnych za przygotowanie egzaminu o:

• ograniczenie wymagań dla maturzystów zdających ten egzamin w 2023 i 2024 roku oraz rozważenie ograniczenia tych wymagań na stałe i niezwłoczne poinformowanie o tych zmianach;
• ograniczenie spisu lektur obowiązujących maturzystki i maturzystów tylko do tekstów literackich wymaganych w całości oraz zredukowanie pozycji książkowych wymaganych w całości do utworów o istotnym i szczególnym znaczeniu w historii literatury polskiej i powszechnej (np. jedna polska powieść pozytywistyczna, jeden z utworów Stefana Żeromskiego, dwa z trzech dramatów romantycznych, itp.);
• zorganizowanie w trybie pilnym rzetelnych i merytorycznych szkoleń dla nauczycieli i nauczycielek języka polskiego, zwłaszcza w zakresie dookreślenia formy wypracowania, funkcjonalności kontekstów oraz  kryteriów i sposobów oceniania arkuszy egzaminacyjnych i wypowiedzi ustnych (ze szczególnym uwzględnieniem egzaminatorów i kandydatów na egzaminatorów) oraz umieszczenie na stronach Centralnej Komisji Egzaminacyjnej przykładowych zestawów maturalnych oraz poradników dla nauczycieli i uczniów.                                                                                                                                                                                                                                   Polonistki i poloniści ze szkół ponadpodstawowych

Agata Karolczyk-Kozyra, Anna Konarzewska, Dariusz Martynowicz, grupa Fb: Matura 2023 - język polski dla nauczycieli    Skontaktuj się z autorem petycji