List otwarty do Prezesa Rady Ministrów w sprawie Narodowego Centrum Nauki i nakładów finansowych na badania naukowe w 2025 roku
Szanowni Państwo,
W tej petycji prezentujemy List otwarty, który będzie wysłany do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, premiera Donalda Tuska w październiku bieżącego roku. Apelujemy do wszystkich, którzy rozumieją potrzebę prowadzenia badań naukowych w Polsce o zapoznanie się z treścią listu i poparcie.
Musimy zabrać głos w sytuacji realnego zagrożenia i planowanych poważnych ograniczeń nauk podstawowych w Polsce!
Prosimy, abyście w okienku „Komentarz” do podpisu dodali informację, czy reprezentujecie sektor nauki (tytuł naukowy/stanowisko/afiliacja, np. „doktorant, Uniwersytet XYZ”), czy inny sektor (dopisek np. „medycyna”, „administracja publiczna”, „oświata”, „przemysł”, itp.). Prosimy również o rozpropagowanie tego apelu wśród współpracujących z Wami badaczy i badaczek, firm, instytucji, szkół, samorządów.
[English version in the Announcement --> Ogłoszenia]
List otwarty do Prezesa Rady Ministrów w sprawie Narodowego Centrum Nauki i nakładów finansowych na badania naukowe w 2025 roku
Szanowny Panie Premierze,
Jesteśmy głęboko zaniepokojeni projektem ustawy budżetowej na rok 2025, który doprowadzi do znaczącego ograniczenia badań naukowych w Polsce. W szczególności przewidywane utrzymanie dotacji dla Narodowego Centrum Nauki (NCN) na poziomie z 2024 roku uderzy mocno w nauki podstawowe, fundament badań wdrożeniowych i rozwoju społeczno-gospodarczego. Silne państwo to państwo oparte na praworządności i wiedzy. W takim państwie chcemy żyć, takie państwo chcemy współtworzyć.
NCN jest najważniejszym źródłem finansowania badań podstawowych w Polsce. Dla wielu z nas to jedyna szansa na prowadzenie badań naukowych w naszej ojczyźnie. Czerpiąc wzorce z Europejskiej Rady ds. Badań (ERC), NCN dba o niezależność, transparentność i wysokie standardy oceny projektów naukowych. Przygotowuje również polskich naukowców do ubiegania się o finansowanie badań na szczeblu europejskim i światowym. Dzięki NCN wielu badaczy ma możliwość realizowania przełomowych projektów, które budują dobry wizerunek Polski i podnoszą naszą konkurencyjność na arenie międzynarodowej. Przyznawane w konkurencyjnej procedurze granty NCN to też szansa dla młodych naukowców na budowę ich pierwszych zespołów w Polsce. Dzięki środkom NCN do badań angażowani są studenci i doktoranci. Granty NCN wspierają szkolenie kadr, które zdobywają unikatowe kompetencje, wykorzystywane zarówno w nauce akademickiej, jak i w sektorze badań rozwojowych i przemysłowych. Bez badań podstawowych nie ma badań przemysłowych i prac rozwojowych.
Rada NCN 5 września br. podjęła uchwałę w sprawie zwiększenia nakładów na finansowanie badań. Popieramy to stanowisko i apelujemy o jego uwzględnienie w trakcie dalszych prac nad ustawą budżetową na rok 2025.
Tylko zwiększenie publicznego finansowania pozwoli na utrzymanie kluczowych konkursów NCN. Już teraz obowiązują obostrzenia dotyczące możliwości przystępowania do konkursów. Ze względu na niskie wskaźniki sukcesu, tzn. krytycznie niski procent beneficjentów w stosunku do całej puli wnioskodawców, możemy ubiegać się o granty tylko czasami i tylko niektórzy. Ten stan rzeczy nie może się przedłużać, a tym bardziej pogłębiać. Bez dostępu do publicznych środków na badania wiele dobrych zespołów rozpadnie się, a wielu polskich naukowców opuści kraj lub zrezygnuje z pracy w nauce. Niepokoi nas również perspektywa zawieszenia programu POLONEZ, który umożliwił powrót do polskiej nauki wielu badaczkom i badaczom wykształconym w zagranicznych ośrodkach naukowych.
Zamrożenie finansowania Narodowego Centrum Nauki będzie miało negatywne długofalowe skutki: odpływ kadr, ograniczenie międzynarodowej współpracy naukowej i zmniejszenie potencjału naukowego kraju. Takie działanie zamknie perspektywy kariery naukowej młodym, utalentowanym Polkom i Polakom oraz spowoduje spadek znaczenia Polski na arenie międzynarodowej. Osłabiona nauka nie będzie w stanie wspierać innych sektorów: medycyny, przemysłu, obronności, administracji publicznej czy szkolnictwa. Nauka w Polsce od dawna jest marginalizowana i cierpi na chroniczne niedofinansowanie. Dalszy realny spadek nakładów finansowych na naukę może doprowadzić do zapaści, którą trudno będzie odwrócić.
Jesteśmy zdania, że nauka to polska racja stanu. Napędza postęp i jest trampoliną dla innowacji, społeczeństwo jej po prostu potrzebuje. Badacze w Polsce mają i chcą nadal mieć realny wpływ na rozwój nauki w świecie. Nauka nie może być towarem wyłącznie z importu.
Dlatego apelujemy do Pana i polskiego rządu o rewizję projektu budżetu na 2025 rok – zwiększenie nakładów finansowych na badania naukowe, a w szczególności o zwiększenie dotacji dla Narodowego Centrum Nauki. NCN to tlen dla polskiej nauki.
Z wyrazami szacunku,
Dr Piotr Alexandrowicz, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - Laureat ERC Starting Grant i Stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Prof. dr hab. Agnieszka Chacińska, IMol Polska Akademia Nauk, Warszawa - Członkini European Molecular Biology Organization (EMBO), Niemieckiej Akademii Leopoldina, Academia Europea, PAN
Dr Karolina Ćwiek-Rogalska, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie - Laureatka ERC Starting Grant, Stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Nagrody Narodowego Centrum Nauki i Nagród Naukowych Tygodnika "Polityka"
Dr hab. Adam Gendźwiłł, prof. UW, Wydział Socjologii, Uniwersytet Warszawski - Laureat Stypendium START FNP i Stypendium MNiSW
Dr hab. Michał Gdula, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – Laureat programu NAWA "Polskie Powroty"
Dr Maria Górna, Wydział Chemii, Uniwersytet Warszawski - Laureatka Stypendium MNiSW, L'Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki, Fulbright STEM Impact Award, członek Young Academy of Europe
Prof. dr hab. Jacek Jaworski, Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie - Członek EMBO, laureat Nagród Prezesa Rady Ministrów za rozprawę doktorską, rozprawę habilitacyjną oraz wybitne osiągnięcie naukowe
Dr Maciej Juzaszek, Centrum Edukacji Prawniczej i Teorii Społecznej, Uniwersytet Wrocławski - Laureat grantu NCN OPUS
Dr hab. Kinga Kamieniarz-Gdula, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – Laureatka grantów europejskich EMBO Installation Grant i ERC Starting Grant
Dr hab. Karolina Kremens, prof. UWr, Centrum Digital Justice, Uniwersytet Wrocławski - Laureatka Stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Dr hab. Piotr Łukasik - Wydział Biologii, Uniwersytet Jagielloński - Laureat Nagrody Prezesa Rady Ministrów za rozprawę habilitacyjną
Dr Joanna Karolina Malinowska, Wydział Filozoficzny, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - Laureatka Stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz stypendium Yehudit and Yehuda Elkana Fellowship
Dr hab. Magdalena Masłoń, Małopolskie Centrum Biotechnologii, Uniwersytet Jagielloński - Laureatka programu NAWA "Polskie Powroty"
Prof. dr hab. Gracjan Michlewski, Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie - Laureat Centrum Doskonałości Naukowej Dioscuri, NAWA "Polskie Powroty" i NCN OPUS
Dr hab. Rafał Mostowy, Małopolskie Centrum Biotechnologii, Uniwersytet Jagielloński - Laureat EMBO Installation Grant
Dr hab. Aleksandra Obrępalska-Stęplowska, Instytut Ochrony Roślin, Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu – Członkini Komitetu Biotechnologii PAN, ekspertka w programach KE Horizon 2020
Dr Monika Piwecka, Instytut Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu - Laureatka programu NAWA "Polskie Powroty"
Dr hab. inż. Maciej Serda, prof. US, Instytut Chemii, Uniwersytet Śląski w Katowicach - Laureat Stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Dr hab. Agata Starosta, prof. IBB PAN, Instytut Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie - Laureatka Nagrody Prezesa Rady Ministrów za rozprawę habilitacyjną, Stypendium MNiSW
Dr hab. Michał Szymański, prof. UG, Uniwersytet Gdański – Laureat ERC Starting Grant i EMBO Installation Grant
Dr hab. Bartosz Szyszko, prof. UWr, Wydział Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego - Laureat Stypendium START, Nagrody im. W. Kołosa, Stypendium MNiSW, członek Akademii Młodych Uczonych PAN
Prof. dr hab. Piotr Ziółkowski, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - Laureat EMBO Installation Grant
Piotr Alexandrowicz, Agnieszka Chacińska, Karolina Ćwiek-Rogalska, Adam Gendźwiłł, Michał Gdula, Maria Górna, Jacek Jaworski, Maciej Juzaszek, Kinga Kamieniarz-Gdula, Karolina Kremens, Piotr Łukasik, Joanna Karolina Malinowska, Magdalena Masłoń, Gracjan Michlewski, Rafał Mostowy, Aleksandra Obrępalska-Stęplowska, Monika Piwecka, Maciej Serda, Agata Starosta, Michał Szymański, Bartosz Szyszko, Piotr Ziółkowski Skontaktuj się z autorem petycji