Petycja o odwołanie matury ustnej dla absolwentów liceów 2023 i przywrócenie poprzedniej formuły matur na rok 2023. Apel do Ministra Edukacji i Nauki, Pana Przemysława Czarnka.

Do Ministra Edukacji i Nauki Pana Przemysława Czarnka:

Szanowny Panie Ministrze!  

Roczniki, które przystąpią do matury w roku 2023 zostały szczególnie dotknięte skutkami reformy systemu edukacji przeprowadzonej pod kierownictwem Anny Zalewskiej. 

1. Od początku klasy siódmej uczniowie ci cały czas jako pierwsi uczą się według nowych programów nauczania, które zostały oparte na podstawie programowej, niespójnej z tą, którą realizowali od czwartej do szóstej klasy. Na poziomie liceum uczniowie z rocznika maturalnego 2023, a także z następnych roczników, uczą się według nowych bardzo rozbudowanych wymagań programowych, korzystając z podręczników, z których nie wszystkie gwarantują im właściwe przygotowanie do egzaminu maturalnego, a nauczyciele nie mają wystarczających materiałów i wiedzy, aby przygotować uczniów w odpowiedni sposób do nowej formuły matur. Przez pierwsze dwa lata edukacji polonistki i poloniści przygotowywali uczniów i uczennice do egzaminu, bazując tylko na własnej intuicji oraz doświadczeniu, ponieważ informatory maturalne pojawiły się dopiero w marcu 2021 roku. Przykładowe arkusze maturalne oraz materiały ćwiczeniowe, które zarówno nauczyciele, jak i uczniowie, mogliby wykorzystać w pracy dydaktycznej oraz własnej, przygotowując się do dużo bardziej wymagającego egzaminu z języka polskiego - zwłaszcza w formule pisemnej pojawiły się dopiero w 2022 roku - rok przed egzaminem maturalnym. Nauczyciele, uważają że zostali niewystarczająco przeszkoleni i nie otrzymali jakiejkolwiek pomocy, która byłaby dla nich  wsparciem w procesie przygotowania do egzaminu maturalnego z języka polskiego. Mówią, że nie są w stanie rzetelnie przygotować uczniów, gdyż sami nie otrzymali niezbędnej wiedzy, a nowy egzamin wymaga zupełnej zmiany metodyki nauczania języka polskiego. 

2. Uczniowie z tego rocznika przeżyli stres tzw. kumulacji licealnej w roku 2019, kiedy do liceów ogólnokształcących równocześnie aplikowali absolwenci trzecich klas gimnazjalnych i ósmych klas szkół podstawowych. Warto zaznaczyć, że wśród tych ostatnich, obok urodzonych w 2004 roku, była niemała liczba uczniów rok młodszych, którzy rozpoczęli naukę w szkole w wieku sześciu lat. Dodatkowo jako pierwsi przystępowali do nowego egzaminu ósmoklasisty, którego formuła również była nieznana, co powodowało ogromny stres, gdyż wynik ten decydował o dostaniu się do wymarzonego liceum, gdzie utrudnieniem była już sama kumulacja roczników. 

3. Efektem kumulacji licealnej było utworzenie bardzo licznych klas, przepełnienie w wielu szkołach, a szczególnie w dużych miastach, a także braki kadrowe wśród nauczycieli, co przełożyło się na mniejszą efektywność nauki, gdyż na jednego nauczyciela przypadała większa liczba uczniów. Braki kadrowe często powodowały przymus szukania nowego nauczyciela, co powodowało dodatkowe przestoje, a tym samym zaległości.

Wskutek całkowicie zewnętrznego czynnika - pandemii - uczniowie z rocznika maturalnego 2023, którzy kończą obecnie trzecią klasę liceum, więcej czasu spędzili na nauce zdalnej niż na zajęciach stacjonarnych w szkole średniej! Tymczasem efektywność nauczania z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość jest znacząco niższa, niż prowadzonego w sposób tradycyjny, co wielokrotnie podkreślał w oficjalnych wypowiedziach Pan Minister Czarnek. Długa izolacja dodatkowo nasiliła problemy w relacjach interpersonalnych, co prowadzi do zwiększonego stresu podczas wypowiedzi ustnej i wystąpień publicznych, co może stanowić dodatkowy problem podczas matury ustnej, na której wymagania i poziom trudności zostały dodatkowo zwiększone, a przygotowanie jest niewystarczające ze względu na niewystarczające przeszkolenie nauczycieli. Dodatkowo wartym zaznaczenia jest fakt, że uczniowie przystępujący do matury w 2023 roku, spośród wszystkich roczników, spędzili najwięcej czasu na nauce zdalnej, czyli mówiąc wprost - w totalnym odosobnieniu, co powinno zostać szczególnie uwzględnione.

Na to wszystko nakładają się sygnalizowane przez specjalistów i rodziców problemy psychiczne młodych ludzi, wywołane długotrwałą izolacją od środowiska rówieśniczego, życiem w atmosferze zagrożenia, a niejednokrotnie dramatycznymi skutkami pandemii – śmiercią lub bardzo ciężką chorobą bliskich osób czy utratą pracy przez rodziców. Uczniowie przez długi czas żyli w ciągłym cieniu pandemii, a ostatnio też wojny, która również powoduje dodatkowy stres. Bez wątpienia będą one rzutowały na jakość dalszej nauki, nawet jeśli będzie odbywać się ona w formie stacjonarnej. Dodatkowym problemem stają się problemy psychiczne wywołane przeładowaniem materiałem, a także stresem związanym z nową, nieznaną formułą matur, do której uczniowie nie zostają odpowiednio przygotowani i sami nie są w stanie wystarczająco się przygotować. Ze względu na wszystkie powyższe czynniki nadrobienie zaległości w realizacji podstawy programowej graniczy więc z niemożliwością.  

Skala wyzwań stojących przed maturalnymi rocznikami 2023 może dla wielu uczniów okazać się zbyt wielka i stanie się źródłem zniechęcenia, a w skrajnych przypadkach załamań psychicznych.

Wynik egzaminu maturalnego stanowi podstawowe kryterium w trakcie rekrutacji na studia, a wyniki nowej matury w opisanych wyżej okolicznościach z pewnością okażą się znacząco słabsze, niż w poprzedzających rocznikach, ze względu na różnicę w trudności egzaminów maturalnych, do których nie było możliwości wystarczającego przygotowania, a także ze względu na ułatwienia podczas egzaminów maturalnych poprzednich roczników - brak obowiązku przystępowaniu do matury ustnej (rok 2020, 2021, 2022), mniejsza liczba zadań otwartych (rok 2021, 2022), a także zmniejszone wymagania egzaminacyjne (rok 2021, 2022), co postawi abiturientów na gorszej pozycji w konkurencji ze zdającymi egzamin we wcześniejszych latach. Z wielu szkół dochodzą również informacje, że w latach 2021-2022 na ponowne przystępowanie do matur zdecydowało się nawet 5 razy więcej absolwentów niż w poprzedzających latach ze względu na preferencyjne warunki, na co nie miał możliwości rocznik przystępujący do matury w roku 2023, co dodatkowo może wpłynąć na zwiększenie konkurencji między rocznikiem 2023, a poprzedzającymi rocznikami. Będzie to miało szczególne znaczenie w przypadku aplikacji na najbardziej oblegane kierunki studiów.

Apelujemy do Pana Ministra Edukacji i Nauki o wysłuchanie naszych próśb i o wyjście naprzeciw naszym problemom, pragniemy by nasze zdanie zostało wysłuchane i uwzględnione, gdyż jest to dla nas sprawa ogromnej wagi. Apelujemy o przedłużenie zasad, które występowały podczas matur w latach 2020, 2021 i 2022, również na rok 2023 - zniesienie obowiązku przystępowania do matury ustnej z języka polskiego i języka obcego nowożytnego w roku 2023. Domagamy się równego traktowania, pragniemy matury faktycznie na takich samych zasadach jak wcześniejsze roczniki. Mimo ogromnych chęci, nie mieliśmy możliwości wystarczającego przygotowania do matury ze względu na wyżej wymienione czynniki. Dlatego apelujemy o równość - o zmianę matury na podobieństwo matur w poprzednich latach, szczególnie z języka polskiego, który uległ ogromnym zmianom, do których nauczyciele nie byli w stanie nas przygotować w tak krótkim czasie, ze względu na niewystarczającą ilość informatorów i materiałów, które zostały opublikowane tak późno. Pragniemy, aby na rok 2023 wróciła poprzednia formuła matury z języka polskiego (formuła 2015-2022) - zrezygnowanie z części “Język polski w użyciu” oraz “Test historycznoliteracki” na rzecz “testu sprawdzającego umiejętność wykonywania na tekście nieliterackim operacji dowodzących jego rozumienie na różnych poziomach” - tak jak to było wcześniej.