Petycja o problemach osób g/Głuchych i braku wsparcia finansowego ze strony kraju

TREŚĆ W PJM:

Szanowny Panie Marszałku Sejmu,

Szanowny Panie Premierze,

Jako zaangażowany obywatel / zaangażowana obywatelka, pragnę zwrócić Pańską uwagę na głęboki i poważny problem niedostatecznego wsparcia dla osób głuchych w Polsce, praktycznie na  wszystkich etapach życia. Polska Konstytucja (art.32) nakazuje władzom publicznym szczególnie troszczyć się o niektóre grupy społeczne, w tym osoby z niepełnosprawnością, do których zaliczają się osoby Głuche. Regulacje te mają ogromne znaczenie dla poszanowania i urzeczywistniania zasady równości, dlatego ich rola nie może być umniejszana. Od 2004 r. Polska jest członkiem Unii Europejskiej. Państwa członkowskie UE są stronami Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Konwencja stanowi, że osobom z niepełnosprawnościami przysługują wszystkie prawa człowieka i podstawowe wolności, bez dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność. Ważnym aktem prawnym, który chroni prawa wszystkich ludzi, jest Karta praw podstawowych Unii Europejskiej. Stanowi ona między innymi, że osoby z niepełnosprawnością mają prawo do niezależnego życia, pracy i udziału w życiu społecznym na równi z osobami pełnosprawnymi.

Polska na tle innych krajów UE, jeśli chodzi o wsparcie osób Głuchych, wypada słabo. Od wielu lat nieuregulowanych pozostaje wiele kwestii, które znacznie poprawiłyby egzystencję osób Głuchych na każdym etapie życia - począwszy od likwidacji wielu barier, kończąc na przejrzystym systemie wsparcia najbardziej poszkodowanych osób, które z różnych powodów  znalazły się w trudnej sytuacji życiowej.

Wagę problemu środowiska osób Głuchych podkreśla wciąż aktualny Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich z 2014 roku „Sytuacja osób Głuchych w Polsce”. Oprócz tego Komisja Ekspertów ds. Osób Głuchych działająca przy Rzeczniku Praw Obywatelskich w raporcie „Osoby Głuche w Polsce 2020. Wyzwania i Rekomendacje” opublikowanym w 2020 roku podsumowała bieżącą sytuację osób głuchych w Polsce oraz wydała rekomendacje.

W związku z powyższym, zwracam się z prośbą o podjęcie przez Pana Premiera działań mających na celu zwrócenie uwagi  na ogromne problemy środowiska osób Głuchych  w Polsce i zabezpieczenia socjalnego osób Głuchych, które przeczą Konstytucji RP.Zgodnie z art. 69 Konstytucji RP, rząd ma obowiązek udzielenia osobom z niepełnosprawnościami pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej. Aktualnie osobie Głuchej nie przysługuje żadne świadczenie finansowe w realnej wysokości, które by pokrywały wydatki związane z niepełnosprawnością czy zabezpieczały egzystencję w przypadku niemożności znalezienia pracy. Obecnie osoba Głucha otrzymuje jedynie zasiłek pielęgnacyjny, który wystarczy na pokrycie niewiele więcej niż 1 godzina tłumaczenia i stanowi ok. 5% minimalnego wynagrodzenia. 

UZASADNIENIE

Na wstępie trzeba zaznaczyć, że wiele osób g/Głuchych ma problemy z posługiwaniem się językiem polskim. Wobec takich żadna komunikacja za pomocą pisania na kartce nie stanowi przekaźnik informacji. Wynika to z faktu, że w przypadku wystąpienia niedosłuchu w wieku krytycznym dla nauki mowy dla dziecka (w dużym przybliżeniu ok. 3-7 lat), język polski staje się językiem niezwykle trudnym do przyswojenia.  

EDUKACJA

 - brak dwujęzycznej edukacji dla dzieci g/Głuchych oraz odpowiednich programów edukacyjno-rehabilitacyjnych w wieku przedszkolnym jak
i pomocy dydaktycznych dostosowanych do potrzeb osób Głuchych, o czym doskonale wspomina raport Najwyższej Izby Kontroli (2022)[1].

- edukacja włączająca w obecnej formule nie spełnia swojego nadrzędnego zadania jakim jest pełny dostęp dziecka niesłyszącego do wiedzy poprzez brak w szkołach masowych nauczycieli biegle posługujących się językiem migowym oraz znających i rozumiejących specyfikę funkcjonowania społecznego osoby  głuchej, która jest specyficzna ze względu na inny rodzaj komunikacji. 

- orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego są wydawane przez specjalistów z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych, którzy nie znają języka migowego i nie są w stanie w sposób kompetentny porozumieć się
z dzieckiem głuchym i jego rodzicem. Zmusza to rodziców do zapewnienia obecności tłumacza języka migowego, co finansują we własnym zakresie,
a usługi tłumaczeniowe są drogie. Problem ten był poruszony na posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. Osób Głuchych w 2022 roku, na którym były obecne przedstawicielki ministerstwa Edukacji Narodowej. Do dziś ten temat nie został podjęty do rozwiązania ani nie ma informacji zwrotnej, jakie działania MEN wprowadził lub planuje wprowadzić, aby tę sytuację unormować. 

DOSTĘPNOŚĆ/BARIERY KOMUNIKACYJNE/WYKLUCZENIE 

 - wsie i małe miejscowości są środowiskiem szczególnie narażonym na wykluczenie zarówno finansowe, jak i komunikacyjne. Brak dostępu do transportu i ograniczona możliwość używania języka migowego prowadzą do regresu językowego i izolacji społecznej. Są przypadki osób g/Głuchych, które są wykluczone do takiego stopnia, że zapominają swojego naturalnego języka, jakim jest polski język migowy. Osoby g/Głuche te jednocześnie nie mają kontaktu ze członkami rodziny, gdyż nie znają fonicznego języka polskiego oraz nie uczestniczą w życiu społeczno – kulturowym z racji braku dostępu do informacji o takich wydarzeniach.

- do tej pory dużą część informacji jest głosowa, nawet w tak prozaicznych sytuacjach, jak część stacji pociągowych (np. komunikat o zmianie peronu czy opóźnieniach), w przychodniach lekarskich (wywoływanie pacjenta) po poważniejsze, jak np. mała dostępność publicznej TV.

 - barierę stanowi również brak tłumaczy języka migowego, zwłaszcza w placówkach służby zdrowia, urzędach, instytucjach świadczących rozmaite usługi dla obywateli.  

 - mimo ze ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się, gwarantuje osobom Głuchym prawo do swobodnego dostępu i korzystania z usług tłumaczy, w rzeczywistości jest pomijana, ponieważ mimo oznaczeń w urzędach czy budynkach użyteczności publicznej o możliwości skorzystania z pomocy tłumacza polskiego języka migowego, osoby Głuche w większości przypadków muszą załatwiać tłumacza we własnym zakresie co jest mocno krzywdzące i kosztowne oraz uniemożliwia skorzystanie z pomocy tłumacza w przypadkach nagłych od razu.

 - pomimo obowiązującej ustawy o dostępności i ustawy o języku migowym, często zdarza się, że osoby g/Głuche nie są w stanie złożyć wniosku o zapewnienie tłumacza języka migowego ze względu na brak znajomości języka polskiego (wniosek trzeba złożyć w formie pisemnej w języku polskim), co pogłębia ich wykluczenie komunikacyjne.

 - osoby g/Głuche nie są w stanie złożyć wniosku o zapewnienie tłumacza języka migowego ze względu na brak znajomości lub bardzo słabą znajomość języka polskiego (wniosek trzeba złożyć w formie pisemnej w języku polskim), co pogłębia ich wykluczenie komunikacyjne i społeczne.

 -  petycja złożona (P10-58/21) 15.06.2021 na ręce Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przez Stowarzyszenie Polski Instytut Praw Głuchych w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się, w celu zapewnienia osobom głuchym możliwość korzystania z tłumacza polskiego języka migowego we wszystkich instytucjach publicznych finansowanych ze środków publicznych została rozpatrzona pozytywnie oraz senatorowie zdecydowali nad kontynuowaniem prac nad petycja. Takie rozwiązanie – finansowanie tłumaczy polskiego języka migowego w instytucjach użyteczności publicznej znacznie ułatwi i usprawni osobom Głuchych komunikacje na wielu płaszczyznach oraz odciąży finansowo.

- potrzeba zwrócenia uwagi na środowisko Głuchych w wieku 60+ lat – grupa ta boryka się dodatkowo z innymi problemami – niskie emerytury, brak domów opieki społecznej z odpowiednio przeszkolonym personelem, brak wsparcia Głuchych seniorów w zakresie aktywizacji społecznej typu Uniwersytet Trzeciego Wieku oraz innych ofert realizowanych przez miasta (nie przewidują tłumaczy), brak wsparcia typu native speaker dla Głuchych seniorów którzy nie znają polskiego języka migowego, brak rozwiązań w służbie zdrowia ułatwiających seniorom dostęp do lekarzy  - przykład w prywatnej placówce Salve wprowadzono rewelacyjne rozwiązanie w postaci wyświetlanych numerków przed gabinetem  - wtedy nie trzeba się pytać o kolejność przyjęcia do lekarza ani przepychać. Ograniczony dostęp do rozwiązań technologicznych ułatwiających komunikację i kontakt z bliskimi (głusi seniorzy mogą wnioskować o niższe dofinansowanie do zakupu laptopa/telefonu w ramach osobnego programu, podczas gdy aktywni zawodowo głusi mogą wnioskować  o czterokrotne wyższe dofinansowanie). Kampanie informacyjne w mediach skierowane do seniorów nie są dostosowane do seniorów głuchych i słabosłyszących (brak napisów, a nie wszyscy znają migowy). Brak rozwiązań systemowych dla niesłyszących seniorów mieszkających samotnie, którzy nie mają rodziny lub rodzina jest daleko - brak możliwości wezwania pomocy np. Pogotowia, brak wsparcia psychologicznego i opieki społecznej dla seniora w depresji lub z demencją starczą. W bankach nie ma rozwiązań chroniących niesłyszących seniorów i ich konta.

RYNEK PRACY

 - Około 70% osób głuchych i niedosłyszących nie pracuje w Polsce (2023r.). Według źródeł tylko 9% aktywnie poszukuje pracy[2]. Jako społeczeństwo chcemy zaznaczyć, że jest to spowodowane niemocą i rezygnacją, oraz słabym poziomem edukacji szkolnej. Ponad 170 tysięcy osób nie ma stałej pracy. Z danych PFRON wynika, że w Polsce pracuje zaledwie 28 proc. ogółu osób niepełnosprawnych. Unijna średnia sięga natomiast 40 proc. 

 - na otwartym rynku pracy pracodawcy unikają zatrudnienia osób g/Głuchych z powodu barier komunikacyjnych. Dość często dochodzi do przypadków nie zatrudnienia z powodu odmowy lekarza medycyny pracy lub niepewności lub wątpliwości pracodawcy względem przepisów Bezpieczeństwa i Higieny Pracy.

 - należy wprowadzić na stałe  aktywizację zawodową dla osób Głuchych która ma na celu udzielenie pomocy w rozwiązywaniu różnorodnych problemów pojawiających się na rynku pracy.

 - na ograniczenia dostępu do otwartego rynku pracy (ograniczona liczba zawodów, wzbudzające wątpliwość przepisy  BHP u lekarzy i pracodawców), bariery w komunikowaniu się (posługiwanie się językiem migowym – Polskim Językiem Migowym), doprowadziły do sytuacji, że większość osób głuchych jest nieaktywna zawodowo, a nieprzychylne przepisy zabezpieczenia społecznego dla środowiska osób głuchych nie gwarantują zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, poczucia bezpieczeństwa socjalnego i skazują je na ubóstwo i pogrąża się w stagnacji. 

- zdecydowana większość głuchych, której się udało podjąć pracę na rynku, nie ma możliwości awansowania i tym samym zwiększenia comiesięcznych zarobków, przez co w wielu miastach wojewódzkich (gdzie koszty utrzymania są dużo wyższe) nadal żyją na progu ubóstwa. 

 - dla zobrazowania skali bezrobocia wśród niesłyszących i bariery w zatrudnianiu oraz dostępie do atrakcyjnej oferty kształcenia zawodowego podajemy przykład: Szacuje się, że w Polsce jest około 40-50  nauczycieli głuchych z różnym stopniem awansu zawodowego pracujących w ośrodkach szkolno-wychowawczych dla głuchych, na uczelniach wyższych a tymczasem wszystkich nauczycieli polskich jest 512 tysięcy.

Ta garstka najlepiej wykształconych Głuchych posługujących się językiem polskim i językiem migowym nie tylko wspiera głuche dzieci, młodzież i ich niesłyszących rodziców w codziennej edukacji i rozwoju psychofizycznym, ale też ponosi duże koszta własnego codziennego życia w społeczeństwie: płacenie z własnej kieszeni tłumaczy języka migowego (nie zawsze jest możliwe dofinansowanie z PFRON), kursów, studiów, szkoleń niezbędnych do rozwijania warsztatu pracy nauczyciela i uzyskiwania stopni awansu zawodowego, wychowanie własnych dzieci (CODA) bez dodatkowego wsparcia finansowego, udzielenie pomocy finansowej dla własnych rodziców niesłyszących w zakresie opieki zdrowotnej, tłumaczenia na język migowy itp.

ZDROWIE

Głęboki i poważny  problem niedostatecznego wsparcia dla osób głuchych w Polsce, bariery komunikacyjne, ograniczona dostępność do rynku pracy, wykluczenie zawodowe z powodu niejasnych przepisów BHP, brak szeroko pojętej swobodnej dostępności do wielu usług a przede wszystkim brak wsparcia dla osób będących w tragicznej sytuacji życiowej która doprowadza do ubóstwa i stagnacji, powoduje, ze z roku na rok powiększa się grupa osób Głuchych z objawami depresji, z oznakami kryzysu psychicznego. Jest to coraz bardziej widoczny i stale pogłębiający się trend wśród  osób Głuchych, które zmęczone są już ciągnącymi się od lat problemami związanymi z wieloma barierami, czekającymi na lepsze jutro, na poprawę swojego i swoich rodzin bytu, z miesiąca na miesiąc walcząc z przeciwnościami losu. Sytuacja ta powoduje że osoby Głuche nie mają gdzie szukać pomocy z powodu barier komunikacyjnych  - brakuje specjalistów zdrowia psychicznego znających polski język migowy. 

Brakuje systemowych rozwiązań wsparcia osób głuchych mających poważne problemy zdrowia psychicznego, np. oddziały psychiatryczne nie są dostosowane, brakuje także pomocy dla osób głuchych, niedosłyszących, które są np. uzależnione od alkoholu lub innych używek, brakuje seksuologów z językiem migowym. Co więcej brakuje narzędzi psychologicznych i diagnostycznych dostosowanych do populacji głuchych i osób słabosłyszących.[3]

W związku z obowiązkiem wprowadzenia w szkołach masowych i specjalnych procedury „Standardy ochrony osób małoletnich” zaznaczamy, że nie zostały przewidziane przez ustawodawcę rozwiązania pozwalające na dostosowanie procedury do potrzeb komunikacyjnych niepełnoletniego niesłyszącego ucznia i jego głuchych rodziców tj. nie sprecyzowane, kto ma tą procedurę przetłumaczyć na język migowy i jak to powinno być sfinansowane. Ponadto w ramach tej procedury została przewidziana przez ustawodawcę możliwość skorzystania z wyspecjalizowanej pomocy, z której głuchy małoletni został wykluczony:
- numer alarmowy 112 – nie ma informacji, gdzie niesłyszący małoletni może się zgłosić, brak wersji w języku migowym,
- policyjny telefon zaufania. Na stronie głównej policji jest wykaz instytucji udzielających wsparcia, ale nie ma żadnej informacji w języku migowym ani możliwości skorzystania z usługi tłumacza. Informacja o usłudze tłumaczeniowej jest w deklaracji dostępności, która odsyła do zakładki BIP – małoletni nie ma doświadczenia w szukaniu tego typu informacji, zwłaszcza w sytuacji kryzysowej nie będzie się na tym skupiał. Niektóre z nich mają chat całodobowy, ale nie ma informacji o usłudze tłumaczeniowej na język migowy,
- ogólnopolskie pogotowie dla ofiar  przemocy – jest wyłącznie infolinia i droga mailowa, brak informacji w języku migowym i nie ma możliwości spotkania indywidualnego,
- ogólnokrajowa linia pomocy pokrzywdzonym – jest wyłącznie infolinia, brak informacji w języku migowym, za to strona jest dostępna w wersji ukraińskojęzycznej.

Zapewnienie dostępności dla osób głuchych, w zakresie skorzystania z Niebieskiej Linii, Dziecięcego Telefonu Zaufania, Linii Pokrzywdzonych Przestępstwem, Telefonu Zaufania, ale także nauczanie polskiego języka migowego psychologów, psychiatrów i kadry medycznej, jest kluczowe i niezbędne dla zdrowia i życia. 

BEZPIECZEŃSTWO

W obszarze tak ważnym dla życia i zdrowia jakim jest bezpieczeństwo kraju i w najbliższym środowisku, nie ma zapewnionego pełnego dostępu do  informacji w języku migowym. Przykładem jest strona Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Problem ten był podnoszony przez Komisję ds. Osób Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, czego konsekwencją jest złożone przez Stowarzyszenie Polski Instytut Praw Głuchych pismo dotyczące zapewnienia dostępności Głuchym obywatelom RP. Udzielono odpowiedzi na pismo  

Kolejnym przykładem jest brak możliwości wezwania pomocy w przypadku wędrówek w wysokich partiach gór, gdzie bardzo często jest problem z zasięgiem i dostępem do Internetu – nie ma aplikacji pozwalających na wezwanie pomocy tylko i wyłącznie po podaniu swojej lokalizacji bez potrzeby podawania dodatkowych informacji wymaganych przez procedury w takich przypadkach.

KONKLUZJA

Artykuł 28 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych podkreśla prawo do adekwatnego standardu życia. Dla osób g/Głuchych i z niedosłuchem koszty życia są wyższe ze względu na potrzebę korzystania z technologii wspomagających, usług tłumaczy języka migowego czy specjalistycznego sprzętu (aparaty słuchowe), a art 69 mówi o zabezpieczeniu ich egzystencji.

Obecnie osoby g/Głuche będąc całkowicie lub częściowo wykluczone, nie otrzymują wsparcia od Państwa polskiego co jednocześnie z powodu braku pracy, skazuje je na życie za jedynie 215,84 zł miesięcznie (zasiłek pielęgnacyjny), co stanowi ok. 5,06% minimalnego wynagrodzenia*. Osoby g/Głuche są do tego stopnia zdesperowane, że masowo składają wnioski o rentę socjalną do różnych jednostek ZUS, licząc że któraś komisja przyzna im wsparcie. Ze względu na bariery językowe osoby Głuche nie są świadome dostępnych dla nich innych form pomocy ze strony Państwa.

Ograniczony dostęp do rynku pracy powodujący z kolei wykluczenie z życia społecznego skazuje na ubóstwo i stagnacje. Aby temu zapobiec, proponujemy znalezienie pilnego, jak najlepszego rozwiązania aby poprawić sytuacje życiowa osób Głuchych poprzez inicjatywę ustawodawczą która w pierwszej kolejności zmieni ustawę o rencie socjalnej. 

Obowiązujące obecnie przepisy o rencie socjalnej są dyskryminujące dla osób Głuchych. Nie uwzględniają m.in. trudności komunikacyjnych jako kryterium przyznawania świadczeń. Istnieje niekonsekwencja w orzecznictwie, co prowadzi do niesprawiedliwego traktowania osób g/Głuchych. 

Artykuł 4 ustawy o rencie socjalnej, mówi, że przysługuje ona osobie całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu. 

Ustalenia lekarzy orzeczników (Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2004 r.) w sprawie orzekania o niezdolności do pracy, stwierdzające niezdolność do pracy, na podstawie, której są rozpatrywane wnioski o rentę socjalną, nie uwzględniają głuchoty, jako istotnego czynnika skutkującego trudnościami w komunikowaniu się, który ogranicza zdolność do wykonywania pracy bądź swobodnego dostępu do pracy na podstawie zdobytych/posiadanych kwalifikacji czy uprawnień. Najnowsza publikacja “Standardy orzecznictwa lekarskiego ZUS” dobrze pokazuje problem pominięcia niepełnosprawności słuchowej - nie ma nic o głuchocie, barierach komunikacyjnych, bezjęzyczności we wczesnym wieku: https://www.zus.pl/documents/10182/24199/Standardy+orzecznictwa+lekarskiego+ZUS.pdf/35c8181e-c3f6-4e27-9855-3648217d2ce1 Należy zwrócić uwage, że w niniejszej publikacji zostały wymienione inne niepełnosprawności takie jak problemy wzrokowe, a problemy słuchowe w ogóle w niej nie występują.

Reasumując, zważywszy na ograniczenia dostępu do otwartego rynku pracy (ograniczona liczba zawodów, niekorzystne przepisy BHP), bariery w komunikowaniu się (posługiwanie się językiem migowym – Polskim Językiem Migowym), doprowadziły do sytuacji, że większość osób głuchych jest nieaktywna zawodowo, a nieprzychylne przepisy zabezpieczenia społecznego dla środowiska osób Głuchych nie gwarantują zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, poczucia bezpieczeństwa socjalnego i skazują je na ubóstwo i stagnację.

Drugą alternatywą dla renty socjalnej powinno być świadczenie wspierające, jednak wymaga ono szeregu zmian i dostosowania do problemów oraz specyfiki osób Głuchych, takich jak zmniejszenie wymaganej liczby punktów określających poziom wsparcia. Obecne minimum 70 punktów z góry dyskwalifikuje większość osób Głuchych, czy opracowanie dodatkowych pytań do karty wywiadu, uwzględniających potrzeby i problemy tych osób. 

Trzecia alternatywa dla renty socjalnej i świadczenia wspierającego to świadczenie w formie rekompensaty, które z racji istnienia wielu barier w dostępie do rynku pracy, dodatkowych kosztów egzystencji w postaci opłacania tłumaczy polskiego języka migowego itp. byłoby wyrównaniem/rekompensatą za niemożność zagwarantowania przez Państwo Polskie wynikających z Konstytucyjnego prawa do równości, do niezależnego życia, pracy i udziału w życiu społecznym na równi z osobami pełnosprawnymi.

Głusi brali udział w Powstaniu Warszawskim, okazując tym sposobem patriotyczną miłość. Dziś się mówi o tym wydarzeniu jako “ewenement na skalę światową”, niestety jest to do dziś mało znany fakt w społeczeństwie. Pragnęlibyśmy zostać zauważeni w tym trudnym i zawiłym systemie, które często pomija nasze potrzeby i powoduje szereg problemów. 

Bardzo dziękuję za uwagę poświęconą tej sprawie i liczę na Pana wsparcie w dążeniu do równości i sprawiedliwości dla wszystkich obywateli oraz znalezienia jak najlepszego rozwiązania nurtujących środowisko osób Głuchych od dłuższego czasu problemów. 

Do wiadomości:

•          Marszałek Sejmu RP

•          Premier Sejmu RP

1 - https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/edukacja-gluchych-i-niedoslyszacych.html

2 - https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-edukacja-glusi-niedostepnosc-mein-odpowiedz

3 - https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/Osoby_Gluche_w_Polsce_2020_Wyzwania_i_Rekomendacje.pdf(str. 25)

Opublikowała:

Marta Abramczyk

Autorzy petycji

- Społeczna grupa robocza, w tym:

Adam Kurzyna

Agnieszka Szyc-Łuczywek

Aneta Karwowska

Artur Moskalik

Jolanta Janiszewska

Maciej Kortas

Małgosia Pasowicz

Marek Kazubski

Marta Abramczyk

Tomasz Gumiński

Tomasz Janiszewski

Zuzanna Borowska

- Osoby spoza grupy: 

społeczność Głuchych, która zgłaszała uwagi i opinie

Z ogromnym podziękowaniem dla Pawła Jasińskiego (za pomoc w napisaniu treści i zebraniu opinii) i Marcina Daszkiewicza (za tłumaczenie na PJM)

*** wprowadzono aktualizację (18.06.2024):

Wykreślono „częściowo niezdolny” z fragmentu, który aktualnie wygląda tak:

„Artykuł 4 ustawy o rencie socjalnej mówi, że przysługuje ona osobie całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu”

Dodano:

 Autorów petycji, oraz osób które pomogły (na końcu petycji) ***

Adam Kurzyna, Agnieszka Szyc-Łuczywek, Aneta Karwowska, Artur Moskalik, Jolanta Janiszewska, Maciej Kortas, Małgosia Pasowicz, Marek Kazubski, Marta Abramczyk, Tomasz Gumiński, Tomasz Janiszewski, Zuzanna Borowska    Skontaktuj się z autorem petycji