Astropies Łajka - ciekawa wyprawa czy tragiczna historia? Stop fałszywej narracji pokazu dla dzieci w toruńskim planetarium.

                                                                                               Toruń, 11.10.2019  

 

                                                             Anna Broniewicz

                                                             Dyrektor Zarządzający

                                                             Centrum Popularyzacji Kosmosu
                                                             "PLANETARIUM - TORUŃ"
                                                             ul. Franciszkańska 15 - 21
                                                             87 - 100 Toruń                             

Już od ponad dwóch lat w toruńskim Planetarium wyświetlany jest seans dla dzieci w wieku 4-7 lat, pt. "Astropies Łajka". Jak można przeczytać w opisie (1), zamieszczonym na stronie internetowej Planetarium oraz oglądając zwiastun w serwisie youtube (2), jest to przyjemna, wesoła historyjka, której celem jest edukacja (!) małych dzieci. Oczywistym jest, że trudno wymagać, aby najmłodsi w Planetarium słuchali historii o tym, że Pies Łajka skonał w męczarniach, ogarnięty strachem od samego początku "wyprawy" - wbrew przygodowej retoryce Planetarium o rzekomej odwadze psiaka. Jednak, pomijając fakt, że nikt nie powinien wpaść na pomysł, aby stworzyć takie "dzieło" popularnonaukowe, to nieetyczne jest wprowadzanie dzieci w narrację, w której niemoralny ludzki eksperyment na niczego nieświadomym zwierzęciu, staje się familijnie pozytywną historią kosmicznego psa. Rozumiemy, że nieświadomie i schematycznie myślimy antropocentrycznie o przygodach "astropsa", jednak realia były kompletnie inne. Człowiek ma wybór czy lecieć w kosmos, zwierzę - nie.

Uważamy, że jak najbardziej należy o tej historii wspominać, ale po to by uświadomić ludzi, że zwierzęta nie mogą być traktowane przez człowieka jako przedmioty i narzędzia, nawet w rzekomo "słusznej sprawie". Jako odpowiedzialni dorośli, a tym bardziej osoby i instytucje, które zajmują się edukacją, powinniśmy uczyć empatii względem naszych zwierzęcych przyjaciół, z którymi mieszkamy na Ziemi. Jednak przede wszystkim uczyć prawdy.

Poniżej krótki opis faktycznych zdarzeń z udziałem psa Łajka:

3 Listopada 1957 r. na orbitę Ziemi wystrzelono rakietę. Na pokładzie znajdowała się bohaterka Związku Radzieckiego - mała, wystraszona suczka Łajka. To była podróż w jedną stronę. Rakieta nigdy nie miała powrócić na Ziemię, a Łajka miała przeżyć zaledwie cztery godziny. Zmarła samotna, wystraszona. Straciła życie z powodu przegrzania (satelita nie poradził sobie z kątem względem Słońca i jego promieni; Łajka się ugotowała) oraz... stanu panicznego strachu (wg oficjalnych źródeł). Złapana na ulicy, podobnie jak wszystkie inne psiaki przeznaczone do programu kosmicznego. W kosmos poleciały suczki: Łajka, a później Belka i Strelka.

Podsumowując, w oparciu o przytoczone wyżej argumenty, domagamy się zaprzestania emisji nierzetelnej produkcji dla dzieci pt. “Astropies Łajka” w toruńskim Planetarium.

 

Dorota Przyszewska

Paweł Lorek

Arek Pasożyt

Toruń Animal Save - organizacja do kontaktu

 

 

(1) Opis seansu ze strony toruńskiego Planetarium:

"ASTROPIES ŁAJKA" (DLA DZIECI)

Chyba każdy z nas w dzieciństwie marzył, by zostać kosmonautą. „Astropies Łajka” to bajkowa opowieść dla najmłodszych, przedstawiająca najodważniejszego psa w historii, który jako pierwszy zobaczył Ziemię z kosmosu. Jego oczyma poznajemy dzień i noc, zachwycamy się tęczą i przeżywamy burzę. Razem z Łajką szukamy wśród gwiazd psich konstelacji, by w końcu wziąć udział w próbach wytrzymałościowych, zdając test na kosmonautę. Seans familijny dla dzieci w wieku 4 – 7 lat.

(z: http://www.planetarium.torun.pl/568/astropies-lajka , dostęp z dnia: 11.10.2019)

(2) https://www.youtube.com/watch?v=NPNR2upV_Yw

 

 

Do wiadomości:

- Aleksandra Kuczborska, członek Zarządu Centrum Popularyzacji Kosmosu "PLANETARIUM - TORUŃ"

- Janina Mazurkiewicz, członek Zarządu Centrum Popularyzacji Kosmosu "PLANETARIUM - TORUŃ"

- lokalne media