Petycja do Prezydenta RP o skierowanie Ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych... (potocznie zwanej ustawą o wdowich rentach) do Trybunału Konstytucyjnego
Szanowny Panie Prezydencie,
zwracamy się do Pana Prezydenta z nadzieją na wysłuchanie głosu samotnych emerytów otrzymujących zastraszająco niskie świadczenia emerytalne ( w wielu wypadkach niższe niż tzw. minimum socjalne a nawet minimum egzystencji) i skierowanie procedowanej Ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (zwanej potocznie Ustawą o „wdowich rentach”) wprowadzającej zbieg świadczeń przy tzw wdowiej rencie do Trybunału Konstytucyjnego w celu zbadania jej zgodności z Konstytucją Rzeczpospolitej i zakazem dyskryminacji ze względu na stan cywilny, a także zasadą sprawiedliwości społecznej.
Jak zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 września 2018 (Sygn. Akt I UK 258/17)
Celem renty rodzinnej jest zapewnienie ustawowo określonej grupie podmiotów, do których utrzymania przyczyniał się zmarły bezpośrednio przed śmiercią, zapewnienia im środków utrzymania w zakresie niezbędnym do normalnego funkcjonowania rodziny. Podstawową funkcją renty rodzinnej jest z kompensata środków utrzymania utraconych, bądź pomniejszonych wskutek śmierci żywiciela rodziny, a zwłaszcza krewnym i powinowatym, którzy nie są w stanie utrzymać się samodzielnie.
W powyższej sentencji wyraźnie jest podkreślona kompensata utraconych bądź pomniejszonych środków utrzymania, nie wzbogacenie się. W momencie śmierci współmałżonka co prawda nie są dostępne jego środki, ale stanowczo zmniejszają się również koszty dla gospodarstwa domowego. Tymczasem wdowia renta już w dotychczasowej formie dawała w wielu przypadkach świadczenie wyższe niż połowa zsumowanych świadczeń małżonków. W obecnie planowanej formie będzie stanowiła niewspółmierny przychód w stosunku do samodzielnie zgromadzonych składek. A to właśnie samodzielnie zgromadzone składki są przecież podstawą wyliczenia świadczenia emerytalnego!
Podnoszony często przy okazji „wdowiej renty” jest zarzut, że będzie to zwrot wpłaconych przez małżonka składek. Nie taką jednak mamy umowę społeczną! Od 1999 roku obowiązuje zasada „emerytura za składki”. Od tego też czasu część zgromadzonego kapitału jest dziedziczna. Pozostałe wpłacone środki przeznaczane są na wypłatę świadczeń, np. emerytury minimalnej osobom z nieodłożonymi środkami a wypracowanym stażem emerytalnym czy osobom żyjącym powyżej oczekiwanego wieku. Wdowia renta nie jest zwrotem czy dziedziczeniem składek zmarłego! Jeśli by tak było żadna osoba powyżej obecnie 82 roku życia nie mogłaby otrzymywać świadczenia!
Dodatkowo, „wdowia renta” pochodzi z Funduszu Rentowego, na który składki są odprowadzane w wysokości 8% przez każdą pracującą osobę. Jest to rodzaj ubezpieczenia na wypadek niezdolności do pracy czy nieposiadania innych środków utrzymania z przyczyn od siebie niezależnych. I o ile niezdolność do pracy z powodu niepełnosprawności jest całkowicie sytuacją losową, to zostanie wdowcem lub wdową jest poniekąd wpisane w małżeństwo. Każda osoba pozostająca w małżeństwie wie, że będzie wdową/wdowcem lub pozostawi samotnego współmałżonka. Wdowieństwo nie jest sytuacją losową! Nie jest więc sprawiedliwe, by osoby długotrwale samotne były zobowiązane do partycypowania w Funduszu Rentowym na tych samych zasadach, co małżeństwa podczas gdy w wypadku małżeństwa jest niemalże 100% gwarancja, że przynajmniej jedno z nich skorzysta z tego Funduszu poprzez wdowią rentę w wysokości niewspółmiernie wysokiej w stosunku do odprowadzonych składek. W wypadku osoby długotrwale samotnej takie ryzyko jest na poziomie zaledwie kilku % i zależy wyłącznie od przyczyn losowych.
Dyskryminacja „wdowiej renty” już w obecnym kształcie uderza w osoby długotrwale samotne poprzez łamanie zasady „emerytura za składki” czy „ile włożysz, tyle masz” – wdowy mają świadczenia wyższe niż odprowadzone przez siebie środki i wyższe niż osoby które odprowadziły składki w podobnej do nich wysokości. Jednak w kształcie procedowanym sprawi, że liczba osób pobierających świadczenia niewspółmiernie wysokie w stosunku do wpłaconych składek (a pochodzące bezpośrednio również ze składek wpłacanych przez osoby długotrwale samotne) znacznie wzrośnie. Przy tym przewidywany wpływ wprowadzenia „wdowiej renty” na osoby samotne z innych przyczyn niż wdowieństwo nie był sprawdzany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, ale nawet bez takich badań wiceminister Sebastian Gajewski wskazał, że „możemy spodziewać się, że samotni (nieowdowiali) emeryci będą mogli mierzyć się z ubóstwem albo trwała sytuacją braku zaspokojenia swoich potrzeb życiowych”. Założenie, że przy podobnych wpłaconych środkach jedna osoba wyłącznie ze względu na stan cywilny będzie miała zapewnione środki utrzymania w zakresie przewyższającym normalne utrzymanie, inna ze względu na stan cywilny popadnie w ubóstwo jest niczym innym jak dyskryminacją!
W związku z powyższym prosimy jak na wstępie.
Inicjatywa Solo Emerytura Skontaktuj się z autorem petycji