Petycja w sprawie obniżenia miesięcznych opłat za pobyt dziecka w żłobkach niepublicznych w gminie Długołęka
Rada Gminy Długołęka
ul. Robotnicza 12 Długołęka
55-095 Mirków
PETYCJA W SPRAWIE PODJĘCIA UCHWAŁY W PRZEDMIOCIE WYSOKOŚCI I ZASAD USTALANIA ORAZ ROZLICZANIA DOTACJI CELOWEJ DLA PROWADZĄCYCH ŻŁOBKI I kLUBY DZIECIĘCE
Na podstawie art.63 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. oraz art. 2 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach (Dz.U.2014 poz.1195), działając w interesie publicznym, składamy niniejszą petycję w sprawie podjęcia uchwały w przedmiocie wysokości i zasad ustalania oraz rozliczania dotacji celowej z budżetu gminy dla podmiotów prowadzących żłobki i kluby dziecięce inne niż jednostki samorządu terytorialnego.
Uzasadnienie
Zasady organizowania i funkcjonowania opieki nad dziećmi do lat 3 określa ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U.2011 nr 45 poz. 235). Podmiotem uprawnionym do utworzenia żłobka, w myśl art. 8 pkt. 3, są osoby prawne i jednostki nieposiadające osobowości prawnej. Art. 60 niniejszej ustawy, umożliwia im stanie się beneficjentem dotacji celowej z budżetu gminy na dziecko objęte opieką w żłobku lub klubie dziecięcym, lub przez dziennego opiekuna.
Gmina Długołęka na koniec roku 2020 odnotowała prawie 38% wzrost liczby mieszkańców. Powołując się na dane zawarte w Banku Danych Lokalnych w 2010 r. na jej terenie zamieszkiwało 23 988 osób, zaś dziesięć lat później – 33 086. Równie obiecująca jest demograficzna struktura ludności. Liczba osób w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym zdecydowanie przewyższa liczbę osób w wieku poprodukcyjnym. Na koniec 2020 r. stanowiła ok. 85% społeczeństwa. Na przestrzeni ostatniej dekady odnotować możemy 46% wzrost liczby mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym (z 23 988 w 2010 r. do 35 144 w 2020 r. wedle wartości wykazanych w BDL), zaś liczba osób w wieku produkcyjnym wzrosła o ok. 28% (z 2860 w 2010 r. do 5231 w 2020 r. wedle wartości wskazanych w BDL).
Analizując wartości żywych urodzeń na terenie gminy Długołęka z ostatnich pięciu lat, na podstawie danych zawartych w BDL, dostrzegamy utrzymujący się przyrost naturalny. Liczba urodzonych dzieci w roku 2015 wynosiła 327, w roku 2016 – 387,w roku 2017- 427, w roku 2018 – 482, w roku 2019 – 496, w roku 2020 – 506. Przyrost naturalny na 1000 ludności w roku 2020 wynosił 6,88, dla porównania w roku 2010 oscylował w granicach 4,61.
Liczba dzieci w wieku do lat 3 w 2020 r. wedle danych zgromadzonych w BDL wyniosła 1575. Pięć lat wcześniej odnotowano ich 992, co stanowi prawie 59% wzrost w stosunku do pierwotnego okresu. Liczby te rokrocznie nie przestają wzrastać.
Równie obiecujące są prognozy demograficzne. Prognoza demograficzna dla gmin województwa dolnośląskiego do 2035 roku opracowana przez Instytut Rozwoju Terytorialnego we Wrocławiu w roku 2015 wskazuje na niewielki, jednak, systematyczny wzrost liczby najmłodszych mieszkańców naszego regionu w wieku 0-4. W 2025 r. spodziewać się można 1662 osób, w 2030 r. – 1679, zaś w roku 2035 – 1753.
Spadkową tendencję liczby osób bezrobotnych przerwała pandemia COVID-19. W roku 2020 r. bezrobocie rejestrowane wyniosło 1,9%. Podkreślić jednak należy, iż odsetek ten był znacząco niższy niż w województwie dolnośląskim (5,6%), jak i w obrębie całego kraju (6,2%).
Wszystkie powyższe dane i liczby jednoznacznie wskazują na korzystną sytuację demograficzną gminy oraz sytuacji na rynku pracy. Jest ona atrakcyjnym miejscem do zamieszkania, czego dowodzą rosnące liczby nowych mieszkańców. Są to przede wszystkim ludzie młodzi, aktywni zawodowo, zakładający rodziny.
Według danych zawartych w rejestrze żłobków i klubów dziecięcych, na terenie gminy Długołęka istnieją dwa gminne ośrodki - w Długołęce oraz Kiełczowie. Łącznie oferują one 234 miejsca. W ramach projektu ,,Dolnośląskie Żłobki II’’ w ostatnim czasie otwarto drugi gminny żłobek w Kiełczowie, do którego w tym roku zakwalifikowano 150 dzieci. Warto dodać, iż suma złożonych wniosków w ramach tegorocznego naboru wyniosła 450 co pokazuje, iż 300 dzieciom z Gminy Długołęka nie zapewniono opieki w owej placówce. Powyższe dane pokazują, iż pomimo otwarcia kolejnej gminnej placówki, nie zostały zaspokojone potrzeby społecznych mieszkańców gminy Długołęka. Powróćmy jeszcze raz do liczb: żłobki prowadzone przez gminę są w stanie zagwarantować 234 miejsca, zaś liczba dzieci na koniec 2020 r. wyniosła 1575. Oznacza to, że gmina była w stanie objąć opieką w swoich placówkach niecałe 15% z nich.
Warto zauważyć istniejący problem tempa powstawania jednostek samorządowych i ilości oferowanych w nich miejsc. Pierwszy Gminny Żłobek w Długołęce został powołany do życia relatywnie niedawno, bo w roku 2013. Mieszkańcy gminy czekali na powstanie drugiej tego typu placówki 8 lat. Idąc dalej i analizując tempo powstania placówek gminnych można hipotetycznie założyć, że Gmina Długołęka będzie w stanie zapewnić wszystkim swoim najmłodszym mieszkańcom miejsce w żłobku za około 16 lat, czyli w 2037 roku.
Swoistą odpowiedzią na ten problem jest tworzenie niepublicznych żłobków i klubów dziecięcych. Obecnie, 9 niepublicznych żłobków, 5 klubów dziecięcych funkcjonujących na terenie gminy, oferuje dzieciom 326 miejsc. To o 92 miejsca więcej niż w samorządowych instytucjach. Utrzymujący się wzrost demograficzny, jak i pozytywne prognozy na następne lata w tym temacie, pozwalają sądzić, iż liczba miejsc nie jest wystarczająca.
Warto, dla porównania, przytoczyć sytuację w gminie Oleśnica. Żłobek miejski i żłobek gminny w Oleśnicy oferują w sumie 100 miejsc. Ponadto, na terenie gminy działa 13 niepublicznych jednostek gwarantujących łącznie dzieciom 488 miejsc.
To pozwala wysnuć wniosek o prężnie rozwijającym się rynku usług prywatnych podmiotów, których placówki powstają w szybszym tempie i odpowiadają w przeważającej części za system opieki nad maluchami.
Liczba dzieci do lat 3 objętych opieką w żłobkach w gminie Długołęka w roku 2020, według danych z BDL, wynosiła 254, co przekłada się na odsetek rzędu 16,1%. W ciągu ostatnich lat wartość ta bywała bardzo zmienna. W 2015 roku oscylowała w granicach 14,2%, rok 2016 i 2017 przyniósł spadek, kolejno: 11,4% i 10,5%, zaś lata 2018-2019 przyniosły 16,2% wartość. Nie są to zbyt duże liczby. Przyczyną tego stanu rzeczy jest brak odpowiedniego finansowego wsparcia dla rodziców dzieci, jak i podmiotów prowadzących żłobki. Niepubliczne instytucje, odpowiadające przecież za większość dostępnych miejsc, są obecnie pozbawione jakiejkolwiek możliwości ubiegania się o środki z budżetu samorządu. Wiele z nich dąży do uzyskania finansowego wsparcia w ramach rządowego programu ,,MALUCH+’’, jak również stara się o pozyskanie środków z funduszy europejskich w ramach realizowanych z jego kapitału projektów. Kwoty te relatywnie zmniejszają miesięczną opłatę naliczaną rodzicom za pobyt ich dzieci w placówkach opiekuńczych, co czyni je bardziej przystępnymi i otwartymi dla młodych rodzin, którym nie udało się zapisać swojej pociechy do publicznego żłobka i/lub nie mają dostatecznych możliwości finansowych oraz zarobkowych.
Dla porównania, w gminie Oleśnica odsetek dzieci objętych opieką w żłobkach w 2020 r. wyniósł 30,4%, w gminie Miękinia – 21,4%, w gminie Czernica – 26,2%, w gminie Kobierzyce – 39,2%. Liczby te zdecydowanie przewyższają odsetek dzieci w żłobkach w gminie Długołęka.
Wsparcie młodych mieszkańców, w kwestii dostępności instytucji sprawujących pieczę nad dziećmi do lat 3, którzy wybierają gminę Długołęka, na miejsce swojego domu, pracy, założenia swojej rodziny czy płacenia podatków, winna być dla Radnych priorytetem. Istotnym zdaje się umożliwienie rodzicom/opiekunom dzieci powrotu na rynek pracy czy utrzymanie przez nich zatrudnienia.
Z budżetu gminy Długołęka na rok 2021r .(uchwała nr XXVI/306/20) wynika, iż gmina pozyskała dotację celową w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich, które zostały sklasyfikowane w klasyfikacji budżetowej w dziale ,,Rodzina’’ na co składa się, m.in. działalność placówek opiekuńczo-wychowawczych czy tworzenie i funkcjonowanie żłobków i klubów dziecięcych. Dochody budżetu gminy z tego tytułu wyniosły 2 432 708 zł.
Gmina Długołęka poczyniła również plan wydatków na system opieki nad dziećmi do lat 3 ustalając je w kwocie 4 422 440 zł.
Z tej kwoty:
● 1 995 233 zł przeznaczono na wydatki jednostek budżetowych,
● 1 478 655 zł przeznaczono na wynagrodzenia i odprowadzane od nich składki,
● 516 578 zł przeznaczono na wydatki związane z realizacją celów statutowych,
● 5 207 zł przeznaczono na świadczenia na rzecz osób fizycznych,
● 2 422 000 zł wydatki związane z programami finansowanymi ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej
Jeżeli powyższą sumę podzielimy przez liczbę miejsc w placówkach publicznych (236), a następnie przez 12 m-cy to pokazuje, iż gmina dotuje miesięcznie każde miejsce w publicznych placówkach na poziomie 1 645,12 zł.
Powyższe wyliczenia pokazują jak ogromne kwoty są przeznaczane na placówki publiczne których jak pokazuje nasza analiza nie jest wystarczająco w Gminie Długołęka. Zatem rodzi się pytanie:
● Dlaczego dziecko, które nie dostało się do placówki publicznej nie otrzyma podobnego wsparcia?
● Czy rodzice danego dziecka, które nie dostało się do placówki publicznej, nie zamieszkują terenu gminy Długołęka i co za tym idzie, nie płacą podatków lokalnie?
● Czy przez takie poczynania gmina nie klasyfikuje dzieci na te które mają dostęp i te, które nie mają dostępu do żłobków publicznych.
Oburza nas fakt, iż w budżecie gminy nie zaplanowano żadnych kwot dla niepublicznych jednostek, mimo ich ogromnego wkładu w budowę systemu opieki nad dziećmi do lat 3. Nie znajdziemy również prawnych instrumentów, z których mogliby skorzystać rodzice z przeznaczeniem na refundację np. opłat za żłobek w przypadku fiaska rekrutacji do gminnego żłobka.
W ustawodawstwie miejscowym próżno szukać regulacji umożliwiającej ubieganie się o wsparcie z funduszy gminy. Taka możliwość wypływa z treści art. 60 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U.2011 nr 45 poz. 235), jednak nie została wprowadzona w samorządzie Długołęki. Mimo zachęt ze strony gminy do prowadzenia niepublicznych żłobków czy klubów dziecięcych, nie ma z ich strony odpowiedniego wsparcia, a przecież to prywatne podmioty odpowiadają za zapewnienie zaspokojenia potrzeb części mieszkańców, którym nie powiodło się w procesie rekrutacyjnym do publicznych żłobków.
Wartym uwagi jest korzystanie z tego instrumentu przez inne gminy, które zdołały dostrzec problem zapewnienia dostępności, konkurencyjności i upowszechnienia usług żłobków dla swoich najmłodszych mieszkańców.
W samym województwie dolnośląskim wymienić można nawet kilkanaście samorządów, które wprowadziły do swojego systemu prawnego tzw. uchwałę żłobkową upoważniającą radę gminy do kształtowania systemu dotacji dla podmiotów sprawujących dzienną opiekę nad dziećmi do lat 3.
Poniżej pragniemy przytoczyć niektóre z nich, wraz z deklarowaną kwotą stanowiącą dotację z samorządowego budżetu na każde dziecko objęte opieką w żłobku zamieszkałe na terenie gminy.
1. Gmina Bierutów (uchwała nr XV/194/19 z dn.28.11.2019) – 400 zł,
2. Gmina Twardogóra (uchwała nr XXXIII.265.2021 z dn.24.02.2021) – 300 zł,
3. Gmina Brzeg Dolny (uchwała nr XXVII/178/20 z dn. 29.10.2020)- 400 zł,
4. Gmina Kunice (uchwała nr XIX/130/20 z dn.08.09.2020)-250 zł,
5. Gmina Żórawina (uchwała nr XX/169/20 z dn.29.09.2020) – 300 zł,
6. Gmina Niemcza (uchwała nr XXI/114/20 z dn. 29.05.2020) – 250 zł,
7. Gmina Leśna (uchwała nr XXIII/168/2020 z dn.26.05.2020) – 750 zł,
8. Gmina Syców (uchwała nr XIII/93/2019 z dn.26.09.2019) – 200 zł,
9. Gmina Lwówek Śląski (uchwała nr XII/78/19 z dn.29.08.2019) – 200 zł,
10. Gmina Polkowice (uchwała nr XI/118/19 z dn.08.08.2019) – 500 zł,
11. Gmina Kobierzyce (uchwała nr XXXV/678/18 z dn. 02.03.2018) – 400 zł,
12. Gmina Wisznia Mała (uchwała nr VI/XXXIX/339/14 z dn.22.02.2014) – 400 zł
Gmina Miasto Oleśnica z kolei, w drodze porozumienia nr 1/2021 z dnia 04.01.2021 r., zobligowała się do partycypowania w kosztach opieki nad dziećmi uczęszczających do żłobków lub klubów dziecięcych na terenie Gminy Miasta Oleśnica w kwocie 450 zł miesięcznie na każde dziecko w żłobku oraz 250 zł miesięcznie na każde dziecko w klubie dziecięcym.
Gmina Oleśnica zadeklarowała finansowanie pobytu dzieciom pod opieką żłobków na terenie gminy Oleśnica w kwocie 500 zł miesięcznie, a w przypadku klubów dziecięcych w kwocie 250 zł. miesięcznie.
Podobne porozumienia funkcjonują w mieście Opole między gminą Łubiany, Chrząstowice, Murów, Dobrzeń Wielki oraz Pokój. Może i nad nimi warto byłoby się zastanowić dla dobra mieszkańców?
Innym ciekawym rozwiązaniem dla wsparcia rodziców jest tzw. ,,bon żłobkowy’’. Takie rozwiązanie w województwie dolnośląskim zostało zrealizowane w gminie Złotoryja (uchwała nr 0007.XXX.259.2021 z dn. 27.05.2021) dla rodziców zamieszkujących na terenie danej gminy, korzystających z niepublicznych form opieki nad dziećmi do lat 3 oraz gminie Krośnice (uchwała nr XXXIV/232/2021 z dn.30.03.2021). Dofinansowanie z budżetu gminy wynosi w obu przypadkach 300 zł na każde dziecko. Na terenie kraju instrument ten został również wprowadzony w Gliwicach (refundowana kwota to 350 zł.), Sosnowcu (refundowana kwota to 500 zł.), Katowicach (refundowana kwota to 800 zł.),Sopocie (refundowana kwota to 300 zł.), Szczecinie (refundowana kwota to 500 zł.), Gdańsku (refundowana kwota to 500 zł.), Poznaniu (refundowana kwota to 600 zł.), Płocku (refundowana kwota to 260 zł.), Suwałkach (refundowana kwota to 300 zł.), Warszawie (refundowana kwota to 400 zł.). W ramach tego rodzaju dofinansowania, miesięczna opłata za czesne ulega zmniejszeniu, niektóre samorządy zaś w ramach części tej kwoty dofinansowują również bieżące utrzymanie żłobka i jego doposażenie w niezbędne sprzęty do codziennej pracy z dziećmi.
Warto zaznaczyć w tym miejscu istnienie kolejnego problemu, jakim są rosnące koszty utrzymania dziecka w żłobkach. Próby wyrównania kwoty czesnego w żłobkach niepublicznych za sprawą dofinansowania z żłobkami publicznymi to jedno, a kwoty opieki i administracji placówek to drugie. Wzrastające koszty wynagrodzenia pracowników, koszty energii elektrycznej, zmiany na rynku cen poważnie stają na drodze by utrzymywać niższe, dostępniejsze ceny dla rodziców.
Po przytoczeniu powyższych przykładów samorządów z naszego dolnośląskiego regionu, jak również innowacyjnych projektów realizowanych w innych gminach, można odnieść zdecydowane wrażenie, że gmina Długołęka na tle polityki prorodzinnej wypada niekorzystnie. Ilość publicznych żłobków, liczba dostępnych miejsc oraz tempo powstawania kolejnych obiektów jest niewystarczająca oraz zupełnie nie odpowiada dynamice rozwoju gminy, zwiększonej dzietności, sytuacji na rynku pracy i potrzebom mieszkańców. Razi w miejscowym prawodawstwie luka w postaci braku aktu wykonawczego co do art. 60 ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3, jak również zupełna ignorancja niepublicznego systemu opieki nad dziećmi, ich rodziców, jak i przedsiębiorców prowadzących ten rodzaj usług generujących przecież przychody do gminnego budżetu, stacjonujących i rozliczających się z uzyskiwanych dochodów na terenie gminy.
Celem niniejszej petycji jest uchwalenie uchwały upoważniającej radę gminy do kształtowania systemu dotacji dla podmiotów sprawujących dzienną opiekę nad dziećmi do lat 3, innych niż jednostki samorządu terytorialnego. Pragniemy wskazać na kulejącą politykę prorodzinną w tym zakresie, w zestawieniu nie tyle, ile z większymi ośrodkami miejskimi, a gminami z naszego regionu, jak również problem zwiększonego zapotrzebowania na miejsca w żłobkach i wciąż z niskim odsetkiem dzieci do lat 3 objętych opieką w żłobkach. Pomoc prywatnym placówkom może utrzymać istniejące miejsca, jak również otworzyć nowe oraz uczynić tę formę sprawowania pieczy nad maluchami dostępniejszą. Czynimy to nie tylko w swoim interesie, a w interesie rodziców/opiekunów prawnych, którzy mają ograniczone szanse w posłaniu swoich dzieci do żłobków w związku z brakiem wolnych miejsc czy zaporowymi cenami. Dla gminnych żłobków rozwój miejsc prowadzonych przez prywatne podmioty może stanowić odciążenie, zaś rozwój prywatnych przedsiębiorców będzie miał swoje odzwierciedlenie w gminnej kasie. Ze względu na zwiększające się koszty utrzymania placówek opieki, nie chcemy odbijać tego w podwyższonej kwocie czesnego, ani też do niego dopłacać. Zależy nam na utrzymaniu najwyższego poziomu naszych usług, zagwarantowaniu nowoczesnego wyposażenia, jak i konkurencyjności z innymi podmiotami prywatnymi prowadzącymi żłobki. Jesteśmy przekonani, że nie jesteśmy w tym odosobnieni.
W treści naszej petycji odnaleźć mogą Państwo propozycję rozwiązań uskutecznianych w innych gminach, które z pewnością pomogłyby w rozwiązaniu narastających problemów w Długołęce. Pragniemy również zaakcentować nasz głos i potrzeby w kontekście kształtowania się budżetu gminy na rok 2022. Warto zagospodarować część uzyskanych przychodów dla najmłodszych, których w gminie stale przybywa i (wedle prognoz demograficznych specjalistów) będzie przybywać. Pierwszym krokiem niech będzie wprowadzenie systemu, który otwierałby możliwości ubiegania się o finansowe wsparcie i dostrzeżenie przez Państwo potrzeb społecznych młodych mieszkańców gminy, mając na uwadze wczesne wspieranie rozwoju małego dziecka, rozwój emocjonalny, społeczny wychowanków, wyrównywanie szans edukacyjnych, zapewnienie fachowej opieki.
Liczymy na rozważenie naszego stanowiska i rzeczową debatę w tym temacie. Do niniejszej petycji załączmy listę osób popierających naszą inicjatywę.
Z poważaniem:
Rodzice maluchów z Gminy Długołeka
Pawel DERKACZ Skontaktuj się z autorem petycji