Zakopiański alarm urbanistyczno architektoniczny

Petycja do

Pana Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej  Andrzeja  Dudy

oraz do Panów Ministrów:

Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Prof. dr hab. Piotra Glińskiego

Infrastruktury i Budownictwa – Andrzeja Adamczyka

Zakopiański alarm urbanistyczny – kategoryczne STOP budowie wielkokubaturowych budynków, niszczeniu Zakopanego i naginaniu prawa na korzyść deweloperów i inwestorów.

Zakopane jest wyjątkowym zabytkiem kultury polskiej, miastem wszystkich Polaków, kolebką naszej niepodległości, ośrodkiem unikatowego na skalę europejską budownictwa oraz kultury ludowej i narodowej, których ukoronowaniem był styl zakopiański. To wszystko, wraz z tatrzańską przyrodą, to NASZ NARODOWY SKARB. Mamy patriotyczny obowiązek, aby chronić go ze szczególną troską.

Tymczasem miasto padło ofiarą własnej sławy. Boom inwestycyjny i napływ obcego kapitału powoduje chaotyczną i bezwzględną zabudowę przestrzeni z wyniszczaniem tkanki historycznej.

Dlatego my, mieszkańcy Zakopanego i Towarzystwo Opieki nad Zabytkami domagamy się, wdrożenia dla Zakopanego programu naprawczego lub objęcia Zakopanego specjalną ochroną poprzez:

- nadanie Zakopanemu specjalnego statusu miasta chronionego – utworzenie specjalnego programu rządowego na podobieństwo Społecznego Komitetu Ochrony Zabytków Krakowa, wspierającego finansowo gminę Zakopane w zakresie konserwacji zabytków;

- utworzenie w budżecie MKiDN w programie Ochrona Zabytków osobnej puli na konserwację i rewaloryzację budynków (nie tylko wpisanych do rejestru zabytków) należących do prywatnych właścicieli, tak aby nie musieli oni konkurować w walce o dofinansowania prac konserwatorskich z wielkimi budowlami sakralnymi, pałacami, zamkami czy budynkami użyteczności publicznej, z którymi nie mają szans;

- dokonanie zmian legislacyjnych tak by niszczenie zabytków w jakimkolwiek zakresie nie było uznawane przez sądy za czyny o niskiej szkodliwości społecznej oraz wyraźnie zaostrzenie sytemu kar za takie działania.

- skuteczną egzekucją i zaostrzenie systemu kar za samowole budowlane .

Wnosimy również o zmiany legislacyjne i rozwiązania leżące w zakresie władz miasta i powiatu:

1. zwiększenie w budżecie miasta środków na konserwację zabytków prywatnych nie tylko wpisanych do rejestru w Zakopanem;

2. egzekwowanie prawa: poważne karanie samowoli budowlanych oraz niszczenia budynków będących pod ochroną konserwatorską i wszelkich nadużyć prawnych w tej dziedzinie;

3. utworzenie stanowiska Architekta Powiatowego – z przydzieleniem mu uprawnień do korekty projektów budowlanych pod względem: gabarytów, bryły i kształtu budynku, tak aby nie miały one wymiarów i form rażących, dysharmonijnych, nie nawiązujących do otoczenia – jak to się ostatnio nagminnie zdarza;

4. powołanie społecznej komisji i nadzoru budowlanego czuwającej nad ładem urbanistyczny i architektonicznym miasta i gminy;

5. niedopuszczanie do powstawania przytłaczających, przeskalowanych inwestycji np. apartamentowców pod Nosalem i przy ul Karłowicza, budowy apartamentowca przy Równi Krupowej i planowanej wielkiej galerii na tyłach Krupówek oraz zniszczenia hotelu „Bristol” przez planowaną inwestycję;

6. niedopuszczenie do rozszerzania terenów pod zabudowę w nowym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania miasta;

7. przystąpienie do naprawy miejscowych planów zagospodarowania miasta  naprawy, zgodnej z lokalnym charakterem miasta, tak by nie niszczyć i rozrywać charakterystycznej dla danych dzielnic tkanki zabytkowej, stylu i typu zabudowy;

8. objęcie ochroną konserwatorską (np. poprzez park kulturowy całego Zakopanego tak, aby wszelkie prace budowlane, rozbiórkowe, czy modernizacyjne były uzgadniane z Miejskim Konserwatorem Zabytków, ponieważ wpływają istotnie na kształt historycznej tkanki Zakopanego;

9. podjęcie i zakończenia w trybie pilnym prac nad Gminnym Programem Opieki nad Zabytkami;

10. podjęcie prac nad Uchwałą Reklamową, zgodnie z ustawą krajobrazową;

11. utworzenie w mieście jednostki - zespołu zarządzającego Parkami Kulturowymi (Krupówki i Kotliny Zakopiańskiej) z udziałem funkcjonariuszy policji i nadzoru budowlanego dla wzmocnienia mocy egzekwowania zarządzeń obowiązujących na obszarze parków;

12. wzmocnienie obsady personalnej Urzędu Miejskiego Konserwatora Zabytków w Zakopanem;

13. objęcie ochroną konserwatorską (np. poprzez park kulturowy całego Zakopanego tak, aby wszelkie prace budowlane, rozbiórkowe, czy modernizacyjne były uzgadniane z Miejskim Konserwatorem Zabytków, ponieważ wpływają istotnie na kształt historycznej tkanki Zakopanego;

14. wyodrębnienie specjalnej puli środków na odnawianie i podniesienie estetyki budynków znajdujących się w obrębie Parku Kulturowego Krupówki.

UZASADNIENIE:

Wielu mieszkańców Zakopanego, których jesteśmy przedstawicielami, nie akceptuje kierunków przemian naszego miasta!

Uważamy, że rozwój przestrzenny miasta prowadzony jest w złym kierunku. Miasto jest przeinwestowane, a zagwarantowany w planach zagospodarowania miasta zapas terenów pod inwestycje wystarczy na zbudowanie drugiego Zakopanego. Nasze miasto już straciło swój dawny charakter historycznego kurortu i wydaje się, że jego włodarze chcieliby je zmienić w „metropolię”, co jest niemożliwe w takim położeniu geograficznym i prowadzi do sytuacji jakiej obecnie jesteśmy świadkami. Uratujmy to co pozostało !

Uważamy, że w Zakopanem niszczony jest krajobraz kulturowy, ład przestrzenny i gwałcona jest przestrzeń publiczna oraz zasada zrównoważonego rozwoju, a przede wszystkim prawa mieszkańców i turystów do życia w godnych warunkach, pięknym otoczeniu i bezpiecznym środowisku. Zabudowa Zakopanego przeraża swoją intensywnością i gęstością. Nadmiar inwestycji przekłada się na brak wody, niewydolność sieci wodnokanalizacyjnej i komunikacyjnej oraz rosnące zanieczyszczenie powietrza Zabudowywanie ciągów wodnych i naturalnych kanałów wentylacyjnych powoduje zaleganie smogu. Zagrożone są tez naturalne siedliska zwierząt tatrzańskich.

Cenny kulturowo i krajobrazowo teren Równi Krupowej, wpisany do rejestru zabytków – jest także zagrożony! Krok po kroku pojawiają się nowe inwestycje ingerujące i zabudowujące tę wolną przestrzeń oraz zakłócające spokój i jej dawny sielski, charakter. Powstają budowle o charakterze rozrywkowym, teoretycznie nietrwale związane z gruntem jak np. młyńskie koło i wesołe miasteczko, które już jednak na stałe zadomowiły się i szpecą krajobraz Dolnej Równi Krupowej. Zagrażają też planowane budowle trwałe, które zamkną tę wolną przestrzeń murowanymi g i g a n ta m i .

Obecnie mieszkańcy okolicznych działek walczą o to by nie wydano pozwolenia na budowę budynku hotelowego o projektowanej wysokości do 16metrów. Ma ona powstać na wschodnich obrzeżach Górnej Równi Krupowej – wśród zabudowy niewielkich domków jednorodzinnych, mających przeciętnie wys. 7-11 m. Projektowany apartamentowiec ma być wyższy o ok. 2 kondygnacje. Z praktyki wiemy, że nie skończy się na 16 m, lecz dojdzie do tego jeszcze część podmurówki i poddasza, i przy jednopiętrowych domkach jednorodzinnych wyrośnie pięciopiętrowy albo więcej piętrowy gigant, zajmujący ogromną działkę, bez stosownego dojazdu i miejsc parkingowych.

Mieszkańcy Bystrego od wielu lat walczą z właścicielem działki na ul Karłowicza, na której ma stanąć kolejny apartamentowiec na terenach zielonych, całkowici nie pasujący swoimi gabarytami to układu urbanistycznego tej części miasta – jeden z dwóch przy tej samej ulicy, a w planach jest trzeci.

Ustawicznie dowiadujemy się o nowych czy dawnych samowolach budowlanych. W 2015 r. było już w Zakopanem wg informacji Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego ok. 3 000 ! - w większości wypadków są legalizowane, albo bezskuteczne postępowania ciągną się bez końca.

W Zakopanem dobro i interes bogatych inwestorów przedkładany jest ponad słuszny interes społeczny.

Z uwagi na nakładające się kompetencje urzędów (Starostwo, a Miasto), protestujących mieszkańców urzędnicy odsyłają wzajemnie do siebie, przy czym wszyscy tłumaczą się, że decyzje zostały podjęte za czasów poprzedniej ekipy, a oni sami nie są w stanie nic zrobić z powodu konieczności wypłat wysokich odszkodowań.

Często budynki historyczne, wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków są podpalane lub rozbierane, a na ich miejscu długo nic nie powstaje, np.:

• willa „Helena” przy ul. Jagiellońskiej 8 - spalona w 2008 r.

• willa „Lanca” (d. „Gospoda Włóczęgów”) przy ul. Broniewskiego 6 – rozebrana w 2008 r.

• willa „Floryda” przy ul Chałubińskiego 17 rozebrana w 2013 r. – rozpoczęta nowa inwestycja

• willa „Krzemień” przy ul. Chramcówki 20 b – rozebrana w 2008 r.

• willa „Kujawianka” przy ul. Zamojskiego 31 – rozebrana w 2015 r.

W sercu miasta przez lata stoją dewastowane budynki, np.:

• willa „Turnia” przy ul. Kościuszki 9 - wpisana do rejestru zabytków pod nr A/ 741

• willa „Borek” przy ul. Jagiellońskiej 6 (m.in w latach 60-tych pracownia W. Hasiora) – dewastowany pustostan

• willa „Stefa” przy ul. Jagiellońskiej 10 – niszczejący pustostan

• dawna szkoła muzyczna przy Placu Niepodległości 6 – niszczejący pustostan

Niektóre ważne dla Zakopanego historyczne budynki są rozbierane na podstawie liberalnych przepisów planu zagospodarowania, aby zrobić miejsce innym, gigantycznym (w skali Zakopanego) budowlom:

• pensjonat „Modrzejów”, przy ul. Wierchowej 1

• sanatorium „Warszawianka” przy ul. Jagiellońskiej 18

Na miejscu rozebranych, czy zniszczonych ostatnio budynków są planowane przeskalowane, przeważnie nieprzystające stylowo do zabudowy Zakopanego w ogóle, a okolicy w szczególe, obiekty z przeznaczeniem na apartamenty i cele usługowo – hotelowe, i tak:

1. na wspomnianej parceli z willą „Ros-Ami” ma powstać ponad trzykrotnie większy apartamentowiec, obecnie po starym budynku nie ma śladu;

2. na miejscu rozebranej, drewnianej „Kujawianki” w sąsiedztwie strzelistego kościoła św. Krzyża, wg proj. Witolda Cęckiewicza planowana jest budowa kompleksu nowoczesnych wielkomiejskich apartamentowców 

3. na miejscu zburzonego sanatorium „Warszawianka” tuż przy Galerii Władysława Hasiora powstaje gigantyczny budynek, o ponad trzykrotnie większej od oryginalnego budynku, powierzchni zabudowy;

4. na terenie nieodżałowanego „Modrzejowa” trwa realizacja największej jak dotąd inwestycji: wielopoziomowego hotelu „Radisson” wcinającego się w stromą skarpę z łupku; równocześnie zagrożony jest los pięknego, dawnego, nieużytkowanego od wielu lat sanatorium „Sanato” powyżej tej budowli;

5. na polanie pod Nosalem, pod lasem – na terenach dawnej, zniesionej niestety otuliny Parku Tatrzańskiego, ma stanąć hotel o 13 000 m ² powierzchni, wysokości 21,7 m - z kinem letnim , basenem i parkingami;

6. na miejscu ostatnich polan śródleśnych, reliktów pasterskiej historii naszego miasta, przy ul. Sabały powstaje gigantyczny budynek usługowo – hotelowy;

7. słynny, monumentalny, nieużytkowany od wielu lat hotel „Bristol”, po sprzedaży przez Gminę ma zostać monstrualnie rozbudowany z utratą historycznego i artystycznego charakteru;

8. na Krupówkach - na terenie rozebranego w 2000 r. historycznego Hotelu „Sport” ze słynną restauracją Karpowicza, w której rodziła się polska niepodległość a później mieścił się kultowy „Cocktail Bar” – powstała kolosalna, przytłaczająca bryła galerii handlowej, zamykająca oś widokową na Tatry - zatwierdzona tuż przed wejściem w życie miejscowego planu zagospodarowania tego obszaru; zapisy w uchwalonym planie dostosowano m. in. do tej inwestycji;

9. historyczny hotel „Morskie Oko” przy ul. Krupówki 30, remontowany i modernizowany od wielu lat na raty – ostatnio zyskał dodatkowe dwa piętra, wyrastając ponad pierzeję ulicy i skutecznie zasłaniając Tatry; ostatnio prasa donosi, że rozbudowa była nielegalna i zgodnie z prawem (?) wydano nakaz rozbiórki całego budynku;

10. pod mostem na Orkana - u zbiegu potoków Młyniska i Spadowca – powstał monstrualny apartamentowiec na terenie nadrzecznego ciągu zieleni - bez odpowiedniej drogi dojazdowej;

11. u zbiegu ulic Szkolnej i Nowotarskiej, przy Rondzie Dmowskiego – wznoszona jest bezstylowa, przygniatająca bryła galerii handlowej już nazywana ''Barbakanem'';

12. na rogu ulic Nowotarskiej i Sienkiewicza – rozsiadł się apartamentowiec zajmujący niemal całą powierzchnię zabudowy, nazywany przez zakopiańczyków „Alcatraz”;

13. willowa, rozproszona zabudowa mniej eksponowanych ulic Zająca i Do Tadziaków została złamana przeskalowanymi budowlami pensjonatowymi;

14. wycięto w pień las obok COS-u i postawiono przygniatające w formie i gabarytach gmachy, które zniszczyły do cna rekreacyjną enklawę;

15. przy ul. Sienkiewicza 12 w miejscu rozebranego historycznego domu wielkiego tatrzańskiego pejzażysty Stanisława Gałka – stanęły 3 wielkie apartamentowce w dziwnym stylu monumentalnych dworków, zajmujących niemal 100% powierzchni;

16. przy Placu Niepodległości - w miejscu dawnej, historycznej drukarni „Polonia” powstał „nadęty” budynek w stylu zbliżonym do bizantyjskiego, dysharmonijny w skali i formie w stosunku do otoczenia.

To tylko niewielka część przykładów świadczących o masowej zagładzie Zakopanego.

Generalnie w rozproszoną, willową zabudowę dawnego Zakopanego wdarła się fala nieproszonych, oprotestowywanych przez okolicznych mieszkańców, wielorodzinnych apartamentowców, pensjonatów i hoteli. Jednak szary obywatel nie jest w stanie się temu przeciwstawić… Fala ta zalewa nas dalej. Mieszkając w Zakopanem wyraźnie widzimy ze w praktyce nie wszyscy jesteśmy równi wobec prawa:

- prawo nie chroni przeciętnych, nie majętnych obywateli, wśród których jest wielu właścicieli zabytkowych budynków,

- specyficzne interpretowanie (czytaj: maksymalne naciąganie!) planów zagospodarowania i norm konserwatorskich przyczynia się do „zabetonowania” Zakopanego. Pomagają temu prawnicy na usługach biznesmenów, którzy zawsze znajdą luki w prawie, aby skutecznie wykorzystać je w komercyjnych celach.

Nie jesteśmy przeciw wszystkim inwestycjom, ale żądamy, aby rozwój Zakopanego przebiegał w sposób harmonijny, proporcjonalny i zrównoważony, ze szczególnym uwzględnieniem wartości krajobrazu kulturowego, a dobro ogółu stało ponad prywatnymi interesami.

Dlatego zdecydowaliśmy się skierować tę petycję do najważniejszych osób w Polsce, aby uświadomić im powagę sytuacji, która trwa od bardzo wielu lat i jest niewidoczna dla obywateli w kraju i rządzących Polską, gdyż przykrywa ją sława Zakopanego, postrzeganego jako „mekka” sportu i wypoczynku.

Pan Prezydent RP Andrzej Duda, goszcząc w ubiegłym roku w Zakopanem, wypowiedział znamienne słowa do Górali: „To, co kontynuujecie, to nie tylko kultura, ale i dziedzictwo narodowe. Wasza kultura regionalna jest częścią wielkiej kultury narodowej”. Trzeba także dodać, że z tej kultury, dzięki elitom kulturalnym, a szczególnie Stanisławowi Witkiewiczowi, wyrósł styl zakopiański, któremu na przełomie XIX/XX w. nadano rangę STYLU NARODOWEGO, czego konsekwencje odczuwalne są w całej Polsce do dnia dzisiejszego, a Zakopane zyskało rangę wyjątkowego, jedynego w swoim rodzaju miasta w kraju.

Niszcząc zabytkowe Zakopane – odcinamy się od korzeni.

Jeśli dawna zakopiańska zabudowa oraz zieleń mają przetrwać, to pod Tatrami musi zostać przyjęty i być stosowany spójny plan ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego.

RZĄD POWINIEN OBJĄĆ TO WYJĄTKOWE MIASTO SPECJALNYM PROGRAMEM OCHRONY !

Ruch mieszkańców Zakopanego „Zakopiański Alarm Urbanistyczno Architektoniczny„

https://www.facebook.com/Zakopia%C5%84ski-Alarm-Urbanistyczno-Architektoniczny-616690015181818/

Towarzystwo Opieki nad Zabytkami - Oddział Podhalański im. St. Witkiewicza

Zakopianski Alarm urbanistyczno architektoniczny i Towarzystwo Opieki nad Zabytkami - Oddział Podhal    Skontaktuj się z autorem petycji