LIST OTWARTY ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH W ZWIĄZKU Z WYNIKAMI NABORU DO PROGRAMU MKIDN MUZYKA NA ROK 2025              

                                                                                                                                 Warszawa, 17 marca 2025

Hanna Wróblewska, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Maciej Wróbel Sekretarz Stanu, MKiDN
ul. Krakowskie Przedmieście 15/17, Warszawa

Lech Dzierżanowski po. Dyrektora Narodowego Instytutu Muzyki Tańca
Narodowy Instytut Muzyki i Tańca
ul. Tamka 3, Warszawa

     LIST OTWARTY ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH W ZWIĄZKU Z WYNIKAMI NABORU DO PROGRAMU MKiDN MUZYKA NA ROK 2025                    

    Szanowna Pani Ministro,
    Szanowni Państwo,

    z wielkim niepokojem przyjęliśmy wyniki tegorocznych dofinansowań w programie Muzyka na rok 2025. Jako przedstawiciele środowiska muzyki niezależnej – elektronicznej, eksperymentalnej oraz działań interdyscyplinarnych opartych na sztuce dźwięku i swobodnej improwizacji – wyrażamy głębokie zaniepokojenie decyzją MKiDN i komisji eksperckiej, która pomija wiele istotnych inicjatyw reprezentujących całe sceny oraz gatunki muzyczne.

   Jesteśmy świadomi, że skala potrzeb w sektorze polskiej muzyki oraz kultury ogółem przewyższa obecne możliwości finansowe państwowych programów wsparcia. Jednak nasza niezgoda na wyniki konkursu nie wynika z partykularnych interesów kilku odrzuconych wnioskodawców, lecz z faktu, iż nie uwzględniają one wielu organizacji i projektów zajmujących się współczesną muzyką niezależną. To właśnie one warunkują rozwój całego sektora oraz stanowią istotny element polskiego eksportu kulturalnego, co zostało zauważone np. w programie promocji polskiej kultury zagranicą realizowanym przez MKiDN czy programie Polskiej Prezydencji w Radzie UE. Ich międzynarodowe uznanie co roku przyciąga do Polski publiczność z całego świata. 

   Pominięty sektor jest odpowiedzialny za tworzenie wydarzeń muzycznych, które mają moc przyciągania młodych odbiorców. Decyzja MKiDN spowoduje, że ich potrzeby zostaną całkowicie zignorowane, co doprowadzi do dalszego oderwania instytucjonalnej polityki kulturalnej od rzeczywistych trendów i przemian we współczesnej kulturze. Przedsięwzięcia pozainstytucjonalne oraz festiwale niekomercyjne realizują misję upowszechniania kultury muzycznej, edukacji, a także aktywizacji młodych – misji, której sektor szkolnictwa nie jest w stanie efektywnie wdrażać.

   Niedofinansowane organizacje to w większości podmioty trzeciego sektora, dbające o artystów na wczesnym etapie kariery lub funkcjonujących poza publicznym mecenatem. W przeciwieństwie do członków orkiestr i filharmonii, którzy mogą liczyć na stałe zatrudnienie i instytucjonalne wsparcie, ci twórcy działają w warunkach niemal całkowitego braku systemowych mechanizmów zabezpieczających ich pracę. Badania „Policzone i policzeni 2024”, zlecone przez MKiDN, ujawniają interesujące wnioski dotyczące struktury zatrudnienia w kulturze. Mimo ogólnych spadków w sektorze, to branża muzyczna pozostaje największą grupą zawodową, obejmując 16,3 tysiąca z 62,4 tysiąca osób zatrudnionych w kulturze. Najliczniejszą kategorię stanowią reżyserzy i reżyserki dźwięku, producenci i producentki muzyczne oraz DJ-e i DJ-ki – łącznie 11 601 osób związanych z muzyką rozrywkową, w porównaniu do 2 616 reprezentujących muzykę klasyczną i 276 zajmujących się jazzem! Jednocześnie badania ujawniają niepokojącą tendencję – to właśnie zawody muzyczne odnotowały największy spadek liczby zatrudnionych, co wskazuje na rosnącą niestabilność w tym sektorze. 

   Regulamin programu Muzyka jednoznacznie określa jego cele. W punkcie 5.02.B1.1 czytamy: „wspieranie najbardziej wartościowych zjawisk i trendów w polskiej i światowej kulturze muzycznej, niezależnie od gatunkowych podziałów. Celem programu jest zarówno wspieranie przedsięwzięć kultywujących tradycję i najwybitniejsze osiągnięcia wielowiekowego dziedzictwa polskiej kultury muzycznej, jak i projektów skoncentrowanych na tworzeniu nowych wartości i poszukiwaniu oryginalnych środków ekspresji artystycznej.”W punkcie 4 podkreślono, że „zadania (...) mogą reprezentować bardzo różnorodne gatunki i estetyki muzyczne – w tym zarówno tradycyjne formy przypisane do muzyki klasycznej, jak i różnorodne estetyki powstałe w XX i XXI w., również reprezentujące nurty eksperymentalne lub zaliczane do szeroko rozumianej muzyki popularnej.” Tymczasem dofinansowanie uzyskały niemal wyłącznie projekty związane z muzyką dawną, klasyczną, jazzem, w tym twórczością osób nieżyjących, przy całkowitym pominięciu żywych i cieszących się popularnością inicjatyw niezależnych. To efekt jednorodnego składu komisji eksperckiej, złożonej wyłącznie z przedstawicieli środowisk związanych z muzyką klasyczną. 

  Sprzeciw budzi również fakt, że wśród projektów zakwalifikowanych do finansowania z rezerwy MKiDN znalazły się inicjatywy sprzeczne z założeniami programu, w tym przedsięwzięcia stanowiące część największego komercyjnego festiwalu muzyki rozrywkowej w Polsce oraz projekty wspierające korporacyjne platformy streamingowe. Jak mówi regulamin konkursu, „program został sprofilowany pod kątem wspierania zadań o charakterze niekomercyjnym”, jednak jego wyniki podważają zasadność podjętych decyzji i rodzą wątpliwości dotyczące jego przejrzystości.

   W związku z powyższym wnioskujemy o wspólną dyskusję nad możliwymi opcjami poprawy zaistniałej sytuacji poprzez:

1.  Ponowne rozpatrzenie wyników konkursu. Składamy jednocześnie zapytanie o kryteria przyznawania dofinansowania z rezerwy ministra w przypadku projektów objętych szczególnie niską punktacją. 
2. Zmodyfikowanie procesu selekcji członków komisji eksperckiej zwiększając różnorodność reprezentacji tak, żeby w komisji znalazły się osoby reprezentujące różne środowiska muzyczne i rodzaje struktur organizacyjnych
3. Zmodyfikowanie procesu aplikacyjnego Programów Muzyka i Zamówienia Kompozytorskie, np. poprzez 
   
   a.podział priorytetu Muzyka i Zamówienia Kompozytorskie na kategorie / gatunki i przypisanie ekspertów w danej dziedzinie - tak by muzykę klasyczną, współczesną, sztukę dźwięku, muzykę taneczną, muzykę improwizowaną, intermedia, sound studies oceniały osoby specjalizujące się w tych dziedzinach. Niech formularz zgłoszeniowy posiada wskazanie, w jakiej kategorii jest zgłoszenie i niech budżet będzie podzielony przynajmniej wstępnie pomiędzy te kategorie lub zawiera możliwość oznaczenia gatunków 
   
   b.podział puli środków w ramach Programu Muzyka na środki przeznaczone dla instytucji publicznych i samorządowych oraz dla organizacji pozarządowych 
   
   c. zwiększenie proporcji udziału środków dla organizacji pozarządowych w stosunku do instytucji publicznych podległych MKIDN czy samorządom, zwiększając jednocześnie pułap procentowy finansowania kosztów operacyjnych wynikających z realizacji zgłaszanych projektów 
   
   d. przywrócenie możliwości składania odwołań w przypadku niezakwalifikowanych do finansowania projektów poprawnych formalnie
4. Spotkanie przedstawicieli sygnatariuszy niniejszego listu z Ministrą i Podsekretarzem odpowiedzialnym za Mecenat, jak i dyrekcją NIMIT - instytucją zarządzającą Programem Muzyka. Grupa przedstawicieli - sygnatariuszy listu tworzy, jeszcze nieformalne, przedstawicielstwo szerszego konsorcjum organizacji zajmujących się gatunkami muzyki elektronicznej i eksperymentalnej.

    Program Muzyka powinien odzwierciedlać pełne spektrum polskiej, współczesnej kultury muzycznej, dbając o jej różnorodność i innowacyjność. Decyzja w obecnym kształcie podważa te założenia i prowadzi do marginalizacji istotnych zjawisk, które powinny stanowić integralną część polityki kulturalnej państwa.

    Z wyrazami szacunku

Małgorzata Płysa, Mat Schulz, Grzegorz Kwiecień, Barbara Klaczak - Unsound i Ephemera 

Michał Borkiewicz, Anna Chojnacka, Robert Kamionek, Dominika Szpinda - Lado w Mieście

Daniel Brożek - Canti Spazializzati, Scena Dźwiękowa Przeglądu Sztuki Survival

Kostas Georgakopulos, Katarzyna Gołecka - Avant Art Festival

Gerard Lebik - Sokołowsko Music

Krystian Piotr - Las, Opera Festival

Robert Piotrowicz - Sanatorium Dźwięku

Joanna Grotkowska, Antoni Michnik - Festiwal Ad Libitum

Kamil Piotrowicz - Idealistic Festival

Jędrzej Dondziło, Paulina Żaczek - Stowarzyszenie Pogotowie Kulturalno - Społeczne, Electrum Up To Date Festival

Jakub Knera, Natalia Koralewska, Marta Cyrson - Fundacja Palma, Nowe idzie od morza od morza

Adam Godziek, Adam Pomian - Fundacja Nowa Muzyka Katowice

Sławek Janicki, Qba Janicki - Mózg Foundation - Fundacja Muzyki Współczesnej i Form Interdyscyplinarnych

Matylda Badera, Jakub Mokrzysiak, Paweł Pindur – Fundacja Soundscape, Tonarium 

Sławek Koryzno – Biedowo Music Fest

Paweł Kapica – Stowarzyszenie NeoArte

Piotr Pucyło – Festiwal Kultur Świata Globaltica

Michał Wójcik, Tomasz Bysiewicz – Fundacja Krakowska Scena Muzyczna, Tak Brzmi Miasto

Sylwester Gałuszka – Kolonia Artystów, Open Source Art Festival, Czarny Pokój

Artur Maćkowiak – Fundacja Nowa Sztuka Wet Music, Fonomo Music & Film Festival

Maria Zimny – Stowarzyszenie Jazz Kultura

Małgorzata Płysa    Skontaktuj się z autorem petycji