"Ograniczeniu możliwości wystąpienia powyżej wspomnianych sytuacji służy zastosowanie przez Inwestorów szeregu działań minimalizujących ryzyko wystąpienia awarii oraz ich wpływu na środowisko (np. systemy alarmowe, zabezpieczenia przeciwerupcyjne, wanny wychwytowe itp.). Niemniej jednak, przypadku przekroczenia maksymalnych dopuszczalnych stężeń substancji w glebie na skutek ich przeniknięcia do środowiska glebowego, istnieje konieczność zastosowania działań remediacyjnych po wstępnym usunięciu substancji uwolnionej do środowiska (działania natychmiastowe w sytuacjach zaistniałych awarii).

Remediacja jest zespołem działań służących oczyszczeniu środowiska (w tym gruntu, wody itd.) oraz łagodzeniu skutków zanieczyszczenia dla ludzkiego zdrowia i środowiska poprzez redukcję z poziomu „nieakceptowalnego” do poziomu bezpiecznego.

"Remediacja"  przy wydobywaniu węglowodorów  nie uchroni  przed zniszczeniem środowiska !

To jedynie zasłona dymna  zabójczej technologii hydraulicznego szczelinowania!

Rozpoznawanie i eksploatacja złóż gazu ze skał łupkowych jest obecnie rozwijającą się gałęzią gospodarki w Polsce. Inwestorzy prowadzą badania na podstawie 105 koncesji wydanych przez Ministerstwo Środowiska, w obrębie których dotychczas wykonano 51 odwiertów, w tym 20 poddano procesowi szczelinowania.

Prowadzenie prac rozpoznawczych oraz eksploatacja z użyciem sprzętu i środków chemicznych wiąże się z możliwością wystąpienia awarii skutkującej wyciekiem lub rozlewem płuczki wiertniczej, płynów szczelinujących, płynu powrotnego, odpadów, tudzież paliwa czy olejów mineralnych. Sytuacja taka może zaistnieć zarówno na terenie wiertni jak i w trakcie transportu wyżej wymienionych substancji do i z terenu wiertni. Zatem teren wiertni, tereny sąsiadujące, jak i drogi transportu mogą być narażone na wystąpienie potencjalnego oddziaływania na środowisko w wyniku przedostania się do środowiska takich substancji jak: baryt, metale, węglowodory aromatyczne, inne ropopochodne, alkany C14‐C25, aniony, kationy, chlorki, występujące w wyżej wymienionych środkach chemicznych. Należy jednak podkreślić, iż z uwagi na wysokie wymagania względem BHP i ochrony środowiska w trakcie wydobywania kopalin otworami wiertniczymi tego typu awarie zdarzają się sporadycznie.

Ograniczeniu możliwości wystąpienia powyżej wspomnianych sytuacji służy zastosowanie przez Inwestorów szeregu działań minimalizujących ryzyko wystąpienia awarii oraz ich wpływu na środowisko (np. systemy alarmowe, zabezpieczenia przeciwerupcyjne, wanny wychwytowe itp.). Niemniej jednak, przypadku przekroczenia maksymalnych dopuszczalnych stężeń substancji w glebie na skutek ich przeniknięcia do środowiska glebowego, istnieje konieczność zastosowania działań remediacyjnych po wstępnym usunięciu substancji uwolnionej do środowiska (działania natychmiastowe w sytuacjach zaistniałych awarii).

Remediacja jest zespołem działań służących oczyszczeniu środowiska (w tym gruntu, wody itd.) oraz łagodzeniu skutków zanieczyszczenia dla ludzkiego zdrowia i środowiska poprzez redukcję z poziomu „nieakceptowalnego” do poziomu bezpiecznego.

Remediacji zanieczyszczonego gruntu można dokonać poprzez:

• usunięcie lub rozkład zanieczyszczeń;
• przekształcenie zanieczyszczeń w formy mniej toksyczne, mobilne lub reaktywne;
• zaburzenie lub eliminację dróg ich przemieszczania.

Na proces remediacji składa się szereg etapów, począwszy od szczegółowej charakterystyki terenu w ramach studium rozpoznawczego. Studium rozpoznawcze obejmuje rodzaj medium poddawanego oczyszczaniu (gleba, woda gruntowa, osady itp.), substancje chemiczne stanowiące zagrożenie, specyfikę warunków lokalnych oraz skalę zanieczyszczenia. Badania gleby mogą wymagać szczegółowej analizy jej właściwości chemicznych i fizycznych oraz weryfikacji obecności wody gruntowej, tak aby możliwa była remediacja z zastosowaniem jak najbardziej optymalnej technologii.

Technologię remediacji dobiera się najczęściej w drodze sporządzania studium wykonalności projektu remediacyjnego. Stosuje się wówczas, między innymi, poniższe kryteria wyboru służące znalezieniu najlepszego rozwiązania:

• ogólna ochrona zdrowia ludzkiego i środowiska;
• zgodność z obowiązującymi przepisami;
• krótko‐ i długoterminowa skuteczność;
• redukcja toksyczności, mobilności i objętości zanieczyszczenia;
• możliwość zastosowania;
• koszt;
• akceptowalność społeczna.

Konieczne jest również zdefiniowanie skali działań, głównie poprzez określenie objętości zanieczyszczonego gruntu, jak też dopasowanie metody do przyszłego przeznaczenia danego terenu. Kiedy określone zostaną wszystkie powyższe czynniki, można dokonać wyboru fizycznej, chemicznej lub biologicznej technologii remediacji do zastosowania in‐situ lub ex‐situ, czyli w miejscu wystąpienia zanieczyszczenia lub poza nim, pamiętając o konieczności wykopania zanieczyszczonej gleby na powierzchnię w przypadku remediacji ex‐situ.

Spośród wielu dostępnych technologii remediacyjnych przy pracach poszukiwawczo‐rozpoznawczych za gazem z łupków w Stanach Zjednoczonych, w miejscu wystąpienia zanieczyszczenia (in‐situ) najczęściej stosuje się: i) bioremediację; ii) stabilizację/solidyfikację/immobilizację chemiczną. Z kolei do najpowszechniej stosowanych technologii ex-situ należą: i) depozycja na składowisku; ii) desorpcja termiczna; iii) landfarming.

Bioremediacja ma bardzo szerokie zastosowanie w usuwaniu zanieczyszczeń organicznych, szczególnie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, a także alkanów czy chlorków, jednakże rezultaty jej stosowania widoczne są dopiero po dłuższym czasie. Stabilizacja, solidyfikacja oraz immobilizacja chemiczna mają zastosowanie do szybkiego zabezpieczenia przed rozprzestrzenianiem się zanieczyszczeń nieorganicznych, szczególnie metali ciężkich, na danym terenie oraz na tereny przyległe.

Z kolei spośród metod ex‐situ najpowszechniejszą metodą jest usunięcie zanieczyszczonego gruntu i jego depozycja na składowisku odpadów. Desorpcja termiczna związków organicznych, najskuteczniejsza wobec lotnych związków organicznych i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, odbywa się poprzez podgrzewanie zanieczyszczonej gleby do odpowiedniej temperatury umożliwiającej ewaporację. Para poddawana jest oczyszczaniu, a gleba może być wykorzystana ponownie w tym samym miejscu lub zdeponowana na składowisku. Landfarming jest metodą zmniejszającą stężenie zanieczyszczeń związkami ropopochodnymi poprzez przyspieszanie ich biodegradacji, aby osiągnąć wysoką skuteczność wymaga raczej stosowania na dużym obszarze.

Wszystkie opisane powyżej metody remediacji stosowane są z powodzeniem od wielu lat zarówno w przemyśle naftowym, jak i w innych obszarach gospodarki na świecie, a zatem po dostosowaniu do warunków lokalnych, mogą również znaleźć zastosowanie w trakcie rozpoznawania i eksploatacji złóż gazu ze skał łupkowych w Polsce.

mgr inż. Barbara Nawrot, Specjalista ds. środowiskowych, Golder Associates Sp. z  o.o., biuro w Warszawie, tel. +48 (22) 628‐09‐80, bnawrot@golder.com

Paul McNally, PMP, LEED AP, Starszy consultant, Golder Associates Inc., biuro w  Horseheads  (NY), USA, tel. +1 (607) 846‐3887, Paul_McNally@golder.com

http://gazlupkowy.pl/wp-content/uploads/2013/03/Golder-Associates-2.jpg...