Nadleśniczy Nadleśnictwa Giżycko

Pan Krzysztof Dąbkowski

ul. Dworska 12 11-500 Gajewo

Szanowny Panie Nadleśniczy,

W nawiązaniu do ogłoszonych przez nadleśnictwo Giżycko konsultacji społecznych dotyczących wyznaczania lasów referencyjnych wnioskujemy o uznanie za ekosystemy referencyjne następujących wydzieleń w Lesie Miejskim: 13n, 19i, 20d, 20h, 21a, 18b-99, 18b-01, 21d-99, 21d-21d-01.  

Uzasadnienie

Wyżej wymienione wydzielenia w Lesie Miejskim to dobrze i bardzo dobrze zachowane fragmenty grądu subkontynentalnego Tilio-Carpinetum (siedlisko 9170-2 Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej). Wysokie walory przyrodnicze tych wydzieleń potwierdziła między innymi inwentaryzacja siedlisk Natura 2000, przeprowadzona przez Lasy Państwowe.

Zgodnie z wynikami tej inwentaryzacji, dostępnymi w Banku Danych o Lasach, stan zachowania siedlisk uzyskał najwyższą możliwą ocenę, tj. A. Prace terenowe przeprowadzone przez organizacje społeczne, a także wyniki badań briologicznych i lichenologicznych przeprowadzonych na zlecenie Nadleśnictwa Giżycko, potwierdziły obecność w grądach Lasu Miejskiego szeregu gatunków uznawanych za wskaźniki starych, dobrze zachowanych lasów liściastych.

Z informacji zamieszczonych na portalu Nadleśnictwa Giżycko wynika jednoznacznie, że siedliska grądowe, odpowiadające w warunkach Nadleśnictwa przede wszystkim typowi siedliskowemu lasu Lśw, są w obecnej strukturze ekosystemów referencyjnych znacząco niedoreprezentowane. Status ekosystemów referencyjnych posiada jedynie 3,07% lasów na siedlisku Lśw w porównaniu ze średnią 11,75% dla wszystkich powierzchni leśnych w zarządzie Nadleśnictwa i 91,61% dla nieużytków.

Spośród siedlisk leśnych wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej, grąd subkontynentalny jest poddawany najsilniejszej presji eksploatacyjnej z powodu między innymi łatwej dostępności dla sprzętu, co sprzyja opłacalności eksploatacji. Uznanie najlepiej zachowanych fragmentów grądu w Lesie Miejskim za ekosystemy referencyjne przyczyni się do zwiększenia reprezentatywności ekosystemów referencyjnych Nadleśnictwa Giżycko i będzie spójne z oczekiwaniami społeczności lokalnych, które konsekwentnie opowiadają się za minimalizacją cięć na terenie tego uroczyska.

Informacja o konsultacjach

W nawiązaniu do dialogu społecznego w sprawie ograniczenia gospodarki leśnej w Lesie Miejskim w Gajewie koło Giżycka.

W ostatnich miesiącach miał miejsce szereg wydarzeń, które budzą w nas zaniepokojenie o dalsze losy Lasu Miejskiego. W reakcji na rozpoczęcie przez Nadleśnictwo intensywnych cięć rębnych, których ostatecznym celem było, zgodnie z przyjętym przez Lasy Państwowe Planem Urządzenia Lasu, usunięcie w najbliższych dekadach niemal wszystkich starych drzewostanów Lasu Miejskiego, w 2019 r. społeczności lokalne, wsparte przez władze samorządowe, wyraziły stanowczy sprzeciw wobec tych zamierzeń, a Wójt Gminy Giżycko złożył formalny wniosek o nadanie temu uroczysku kategorii HCVF6, tj. lasu kluczowego dla tożsamości kulturowej lokalnych społeczności.

W obliczu takiej reakcji społecznej Lasy Państwowe podjęły ze stroną społeczno-samorządową dialog, przy czym zapewniano nas, że uzyskanie przez Las Miejski kategorii HCVF6 jest sprawą dla przyszłości uroczyska drugorzędną i że Lasy Państwowe są otwarte na dialog niezależnie od losów wniosku o kategorię HCVF6. Fakty zdawały się potwierdzać prawdziwość tych zapewnień, ponieważ w trakcie kolejnych spotkań udawało się doprowadzać do zawierania pisemnych porozumień w sprawie sposobu prowadzenia prac gospodarczych w Lesie Miejskim podczas, gdy wniosek o kategorię HCVF6 pozostawał nierozpatrzony.

Taki stan rzeczy trwał do 2021 r. Na koniec kwietnia tego roku zaplanowany był w nadleśnictwie audyt Forest Stwardship Council  (FSC), którego wynik miał zdecydować o przedłużeniu na kolejne 5 lat posiadanego przez Nadleśnictwo certyfikatu FSC. Niemal dwuletnia zwłoka w rozpatrzeniu wniosku o kategorię HCVF6 miała być jednym z tematów audytu. W tej sytuacji Nadleśnictwo zdecydowało się 15 kwietnia 2021 ogłosić, że owszem, wyznacza kategorię HCVF6, ale zaledwie na jednej piątej powierzchni Lasu Miejskiego. W związku z tym, że wniosek o HCVF6 można było tym samym uznać za rozpatrzony, audyt FSC zakończył się ostatecznie przedłużeniem w dniu 11 sierpnia 2021 r. Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku (w tym  Nadleśnictwu Giżycko) certyfikatu, umożliwiającego sprzedaż drewna wielkim przemysłowym odbiorcom.

Zgodnie z wypracowaną od 2019 r. praktyką, 19 października 2021 r. przedstawiciele Nadleśnictwa i strony społeczno-samorządowej spotkali się w celu omówienia zakresu i sposobu przeprowadzenia prac gospodarczych w Lesie Miejskim w 2022r. Pan Nadleśniczy otrzymał i zapoznał się z projektami porozumień w sprawie kilku wydzieleń leśnych. Inaczej jednak niż w latach poprzednich, najwyraźniej uznał Pan, że nie ma potrzeby podpisywania niczego ze stroną społeczno-samorządową. W listopadzie powiadomił Pan, że projekty „zostaną poddane analizie zasadności”, w grudniu ogłosił pan przetarg na prace gospodarcze w Lesie Miejskim, a w styczniu 2022 r. w piśmie do jednej z lokalnych organizacji pozarządowych stwierdził pan, że:

„prowadzony intensywnie od 2019 roku dialog w sprawie Uroczyska Las Miejski, w szczególności dotyczył wniosku Wójta Gminy Giżycko o uznanie części tego obszaru za obszar HCVF6” i że prowadzony intensywnie od 2019 roku dialog w sprawie Uroczyska Las Miejski, w szczególności dotyczył wniosku Wójta Gminy Giżycko o uznanie części tego obszaru za obszar HCVF6” i że „procedura ta została przez leśników zakończona”.

Ten ciąg zdarzeń odbieramy jako sygnał, że Lasy Państwowe mogą zmierzać do przywrócenia praktyki sprzed 2019 r., czyli do gospodarowania Lasem Miejskim bez porozumienia ze stroną społeczno-samorządową.

W związku z tym, pamiętając o proteście naszych lokalnych społeczności przeciwko intensywnym wycinkom w Lesie Miejskim, czujemy się w obowiązku przekazać Panu, co następuje:

-       uważamy sposób rozpatrzenia wniosku o nadanie Lasowi Miejskiemu kategorii HCVF6 nie tylko za wyraz zlekceważenia woli społeczności lokalnej, która domagała się takiej ochrony dla całego Lasu, ale także za dowód sprzeniewierzenia się Standardom FSC, które stwierdzają kategorycznie, że w przypadku wyznaczania lasów HCVF6 „jedynym możliwym do przyjęcia kryterium jest opinia lokalnej społeczności - wyrażana w wypowiedziach, artykułach, wystąpieniach, petycjach, bądź rozpoznana metodami komunikacji społecznej”;

 -       oceniamy bardzo negatywnie sposób przeprowadzenia w Nadleśnictwie audytu FSC, ponieważ w trakcie tej procedury pominięto niemal całą argumentację i dokumentację przedstawioną przez stronę społeczno-samorządową na rzecz objęcia statusem HCVF6 całego Lasu Miejskiego lub przynajmniej jego części na wschód od szosy węgorzewskiej;

 -       jesteśmy głęboko rozczarowani tym, że pomimo wcześniejszych zapewnień o woli dialogu niezależnie od losów wniosku o HCVF6, Lasy Państwowe zdają się wygaszać ten dialog odkąd w wyniku wspomnianego audytu Nadleśnictwo uzyskało przedłużenie certyfikatu FSC;

Oczekujemy od Nadleśnictwa:

 -       podpisania ze stroną społeczno-samorządową porozumień w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzenia prac gospodarczych w Lesie Miejskim w 2022 r.;

-       zawarcia ze stroną społeczno-samorządową długofalowego porozumienia, które zagwarantuje trwałość walorów przyrodniczych, krajobrazowych, kulturowych i rekreacyjnych Lasu Miejskiego

-       uzgadniania ze stroną społeczno-samorządową zakresu i sposobu prowadzenia prac gospodarczych w Lesie Miejskim w kolejnych latach po 2022 r.;

-       odstąpienie od użytkowania rębnego do końca obowiązywania aktualnego Planu Urządzenia Lasu Nadleśnictwa Giżycko;

-       umożliwienia stronie społeczno-samorządowej rzeczywistego wpływu na kształt kolejnego Planu Urządzenia Lasu na lata 2027-2036;

-       ustanowienie HCVF 6 zgodnie z ponownym wnioskiem złożonym przez Wójta Gminy Giżycko;

-       informowania strony społeczno-samorządowej o planowanych cięciach przygodnych z wyprzedzeniem umożliwiającym weryfikację w terenie zasadności takich cięć.

Pragniemy zwrócić uwagę, że wspomniany wyżej audyt FSC, mimo, że nie zakwestionował wprost granic HCVF6 wyznaczonych przez Nadleśnictwo Giżycko, to wskazał na nieprawidłowości w rozwiązywaniu problemów zarządzania Lasem Miejskim. Wynika to m.in. z następujących twierdzeń zawartych w audycie:

-       „audytorzy … doszli do wniosku, że prowadzony ze stroną społeczną dialog, którego celem było ostateczne rozwiązanie problemu i uzyskanie kompromisu – nie rozwiązał wszystkich pojawiających się wątpliwości”;

-       „odpowiedni sposób komunikowania (konsultowania) stron trzecich prawdopodobnie znacznie ograniczyłby ilość wnoszonych przez nie uwag i protestów. Stwierdzając, że zasadniczy problem tkwi na obszarze wzajemnej komunikacji i wymiany informacji, zwłaszcza w sytuacjach kontrowersyjnych (dotyczy to wszystkich kategorii lasów HCVF), postanowiono wnieść OBS 1/21 z pkt. 9.2.1 standardu FSC”;

-       „Mając na uwadze wymóg, iż sposób gospodarowania w lasach o szczególnej wartości ochronnej musi obejmować podejście zapobiegawcze w celu utrzymania charakterystycznych wartości ochronnych tych lasów, wniesiono niezgodność dot. przedmiotowej kwestii m.in. w związku z przypadkiem Lasu Miejskiego Gajewo – RN 01/21 z pkt. 9.3.3 standardu FSC.”

Wśród dowodów na konieczność wniesienia niezgodności RN 01/21, audyt wymienia w kontekście Lasu Miejskiego:

-       „uwagi stron trzecich względem działań gospodarczych w Lesie Miejskim Gajewo, N-ctwo Giżycko, który obecnie w części wyznaczony został jako las HCVF kategorii 6”

-       „obawy stron trzecich co do ryzyka utraty wartości ochronnych wskutek prowadzonych prac gospodarczych w lasach HCVF”

Formułując skierowane do Nadleśnictwa wnioski, audytorzy stwierdzili:

-       w odniesieniu do niezgodności RN 01/21: „Organizacja ma obowiązek wdrożenia działań korygujących w celu zademonstrowania spełnienia wymagań, o których mowa powyżej. Uwaga: sprawne działania korygujące koncentrują się na konkretnych zdarzeniach opisanych w dowodach, jak również na przyczynach, w celu usunięcia niezgodności i uniemożliwienia jej wystąpienia w przyszłości”

-       w odniesieniu do obserwacji OBS 1/21: „Wskazuje się na potrzebę poszukiwania metod i form pogłębiania współpracy z interesariuszami w celu lepszego rozwiązywania kwestii spornych i kontrowersyjnych. Zapewnienie właściwych sposobów komunikacji z lokalnymi społecznościami ma przyszłościowo zmniejszyć ilość zagadnień budzących wątpliwości strony społecznej, w tym w zakresie lasów HCVF”.

Uważaliśmy od początku i nadal uważamy, że Las Miejski powinien i może stać się przykładem wzorcowej współpracy między Lasami Państwowymi a lokalnymi społecznościami, jak to ujął w 2019 r. jeden z przedstawicieli Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku. Taka współpraca przyniosłaby mieszkańcom radość z tego, że ich las jest nadal piękny i stary, przyrodzie – zachowanie wspaniałej leśnej enklawy. Władze samorządowe uzyskałyby pewność co do właściwego funkcjonowania kluczowego obiektu leśnego  gwarantującego szereg niezwykle istotnych usług ekosystemowych dla lokalnej społeczności. Z kolei Lasom Państwowym uwzględnienie postulatów mieszkańców dotyczące Lasu Miejskiego przyniosłoby duży zysk wizerunkowy przy pomijalnych kosztach.

Fundacja Las Naturalny    Skontaktuj się z autorem petycji