🌳🏞️ Ochrońmy dolinę rzeki Jasień/powiększmy park Widzewski!
Łódź, dn. 13.05.2025 roku
Mieszkańcy
Do: Prezydent Miasta Łodzi
Hanna Zdanowska
ul. Piotrkowska 104
90-926 Łódź
Petycja mieszkańców w sprawie powiększenia parku Widzewskiego i większej ochrony terenów zieleni wzdłuż rzeki Jasień
My, niżej podpisani mieszkańcy osiedla Stary Widzew oraz innych części Łodzi, na podstawie art. 2 ustawy z dnia 11 lipca 2014 roku o petycjach, zwracamy się z prośbą o podjęcie działań mających na celu ochronę już istniejących oraz kształtowanie nowych terenów zieleni wzdłuż rzeki Jasień (np poprzez wytyczenie parku), na odcinku między ulicami Niciarnianą i Paryską oraz powiększenie terenu Parku Widzewskiego o działkę nr 27/7 w obrębie W-27.
Uzasadnienie
Wschodnia część osiedla administracyjnego Stary Widzew w przeciągu ostatnich kilku lat stała się miejscem budowy nowych bloków mieszkalnych czy nawet całych kompleksów mieszkaniowych (np. na terenie dawnej Wi-My). Ekspansja zabudowy na tereny dawniej nie pełniące funkcji mieszkaniowych zdaje się być coraz większa. Najlepszym przykładem jest złożony w marcu 2025 roku wniosek o ustalenie lokalizacji inwestycji mieszkaniowej i inwestycji towarzyszącej w ramach trybu przewidzianego tzw. specustawą mieszkaniową (tzn. ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących) na terenach dawnych Zakładów Włókien Chemicznych Chemitex-Anilana.
W momencie pisania niniejszej petycji wniosek ten nie został jeszcze rozpatrzony, ale jeżeli planowana inwestycja doszłaby do skutku, stałaby w sprzeczności nie tylko z przeznaczeniem terenu (zieleń urządzona) przewidzianym w uchwalonym dla niego planie miejscowym, ale niosłaby ze sobą istotne, negatywne konsekwencje środowiskowe. Najistotniejszą z nich byłaby zabudowa doliny rzecznej rzeki Jasień, czy też ściślej terenów pod którymi biegnie skanalizowana rzeka Jasień.
W kontekście wyzwań jakie stoją przed Łodzią, związanych ze zmianami klimatu oraz potrzebą adaptacji do ekstremalnych zjawisk pogodowych uważamy, że należałoby podjąć działania przeciwne - tzn. ochronić przed dalszą zabudową tereny, przez które przepływa rzeka Jasień, zwiększyć powierzchnie niezabetonowane terenów zlewni ww. rzeki oraz w dalszej perspektywie dążyć do wydobycia jej na powierzchnię. Postulowane działania nie obejmowałyby oczywiście tylko działek przewidzianych pod wspomnianą powyżej inwestycję (petycja nie dotyczy tego wniosku w ramach specustawy) - rzeka przepływa przez szereg działek między ulicą Niciarnianą a Paryską.
Naukowcy i eksperci ds. środowiska od lat podkreślają korzyści płynące z przywracania zakrytych czy skanalizowanych rzek. Renaturyzacja takiego cieku wodnego przyczynia się do poprawy jakości wody – dzięki naturalnym procesom filtracyjnym – oraz do odtworzenia siedlisk, które wspierają rozwój lokalnej fauny i flory (co oznacza zwiększenie bioróżnorodności danego terenu). Co więcej, odsłonięte rzeki pełnią ważną funkcję w retencji wody opadowej, ograniczając ryzyko podtopień i przeciążenia miejskiego systemu kanalizacyjnego. Takie działania wpływają również pozytywnie na mikroklimat – woda i roślinność pomagają obniżyć temperaturę otoczenia, co ma kluczowe znaczenie w dobie postępujących zmian klimatu.
Kolejną, równie istotną kwestią jest fakt, że tereny te w znacznej mierze (zwłaszcza we wschodniej części, patrz mapka niżej) dawno straciły swoje funkcje przemysłowe i przez lata porosły roślinnością w sposób spontaniczny, bez ingerencji czy planu człowieka. Mimo degradacji środowiskowej tego terenu i przez lata funkcjonowania na nim zakładów produkcyjnych obecnie w coraz większym stopniu nabiera walorów przyrodniczych. Obszary te są różnorodne biologicznie, obecnie na działkach rosną liczne drzewa (przedstawiciele różnych gatunków) czy krzewy, które stanowią siedliska ptaków i innych zwierząt. Niestety różnorodność ta na takich opuszczonych terenach często nie jest uznawana za coś wartościowego. Naszym zdaniem warto takim terenom jednak dać żyć. 
Nie bez znaczenia są także korzyści społeczne. Bliskość naturalnych terenów zieleni sprzyja poprawie samopoczucia okolicznych mieszkańców oraz poprawia jakość życia na terenach gęsto zabudowanych. Przyszli mieszkańcy wspomnianych wcześniej inwestycji mieszkaniowych zyskają teren zieleni, który w naturalny sposób będzie odgradzał ich od bardziej przemysłowej części kompleksu dawnej “Anilany”.
Teren taki mógłby stanowić osobny park/zieleniec lub być włączony do któregoś z już istniejących. Proponowany teren objęty potencjalnym parkiem to w całości bądź części działki w obrębie W-27 o numerach 3/302, 3/157, 3/145, 3/304, 3/61, 3/119, 3/121, 3/120, 3/58, 3/148, 3/149, 3/153, 4/25, 18/24, 18/23, 10/10, 18/11, 18/10. Działki te w przeważającej większości są własnością gminy Łódź z użytkownikami wieczystymi (co ma znaczenie w kontekście polityki miasta polegającej na wyprzedawaniu nieruchomości należących do gminy użytkownikom wieczystym). Dodatkowo warto by było rozważyć wykup części działki nr 3/66, pod którą położony jest kanał rzeki Jasień.
W ten sposób utworzony park charakteryzowałby się wydłużonym kształtem, bezpośrednio związanym z rzeką Jasień. Takie parki nazywa się parkami linearnymi. Nie są one zupełnie nieznane w Polsce czy nawet Łodzi - jeden taki park własnie powstaje w centrum miasta na bazie pasażu im. Anny Rynkowskiej.
Wracając jednak do przedmiotu petycji, opisywane wcześniej tereny różnią się między sobą stopniem zalesienia, wykorzystania dla działalności gospodarczej etc. Część potencjalnego parku, opisana wyżej, mogłaby być zostawiona sama sobie i jedynie być wyjętą spod jakiejkolwiek działalności człowieka dzięki swojemu statusowi prawnemu (trochę jak stosunkowo pobliski zieleniec przy Konstytucyjnej).
Jest też część terenów wzdłuż koryta rzeki Jasień (zwłaszcza w środkowej części opisywanego obszaru), która dalej pełni funkcje gospodarcze (magazyny, parkingi, składowiska) w których mogłaby się mieścić bardziej urządzona część parku z infrastrukturą, naszadzeniami, ścieżkami rowerowymi etc. To w tej części w najmniejszym stopniu mamy doczynienia z terenami zielonymi, przewidzianymi w planie zagospodarowania przestrzennego. Cały obszar jest jednak na tyle duży i zróżnicowany, że pozwala na wiele rozwiązań i sporą elastyczność. Dzięki temu brak większych środków przeznaczonych na inwestycje w park, mimo sporego jego obszaru, nie byłby szczególnym problemem.
Dodatkowo trzeba pamiętać, że postulowane przez nas działania pokrywają się z działaniami przewidzianymi w dokumentach strategicznych miasta Łodzi. Jednym z przykładów jest Strategia Rozwoju Miasta Łodzi 2030+. Możemy tam znaleźć takie cele jak: rozwój i utrzymanie błękitno-zielonej infrastruktury pod kątem świadczenia usług ekosystemów na rzecz odporności miasta na zmiany klimatu, zwiększenie retencji, przeciwdziałanie degradacji istniejących zasobów przyrodniczych czy w końcu wzmocnienie systemu ekologicznego miasta w oparciu o zachowane systemy dolin rzecznych i tereny niezabudowane poprawiające potencjał ekosystemu do świadczenia usług na rzecz mieszkanek i mieszkańców oraz połączenie miejskich parków i zieleńców w jedną całość funkcjonalną i przestrzenną, w tym zachowanie i tworzenie korytarzy ekologicznych. Wszystkie wspomniane cele zawierają się w przedmiocie petycji. Liczymy więc na poważne podejście do naszej propozycji i realizację działań dążących do osiągnięcia zapisanych w dokumentach strategicznych miasta celów.
Proponowane przez nas rozwiązanie jest zgodne jak już wcześniej wspominaliśmy również z dokumentami planistycznymi miasta. Kształtowanie terenów zieleni poprzez wykształcenie struktur przestrzennych wiążących ze sobą wartościowe kompleksy zieleni oraz ukształtowanie w formie zieleni urządzonej terenu wzdłuż doliny rzeki Jasień powinno mieć miejsce zgodnie z zapisami Uchwały Nr XXIII/566/16 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 21 stycznia 2016 r ws. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części obszaru miasta Łodzi położonej w rejonie Alei Marszałka Józefa Piłsudskiego i ulic: Sobolowej do terenów kolejowych, Stanisława Przybyszewskiego oraz projektowanej Konstytucyjnej. Stanowienie przez te działki swoistego zielonego łącznika między Parkiem Widzewskim a Parkiem Nad Jasieniem jest więc przewidziane w ustaleniach planu. 
Na uboczu powyższych kwestii, warto dodać, że cały czas w planach jest budowa tzw. “trasy Konstytucyjna”, której powstanie w tej części Łodzi oznaczałoby likwidację terenów zieleni o znacznej powierzchni (skwer przy ul. Paryskiej, wschodnia część parku nad Jasieniem). Presja na środowisko prawdopodobnie więc niestety w najbliższych latach wzrośnie. Dlatego tak istotne jest by zabezpieczać pozostałe tereny zieleni w okolicy, nadawać im różne formy ochrony i zagospodarowania.
Dobrym przykładem takiego terenu jest działka (nr 27/7 w obrębie W-27) położona w sąsiedztwie parku Widzewskiego przy ul. Niciarnianej, na granicy dawnego kompleksu “Textilimpexu”. Stosunkowo niedawno doszło do jej komunalizacji, w związku z czym jasny jest jej status prawny. Jednocześnie jest jedynym tak gęsto pokrytym drzewami terenem w najbliższej okolicy o tak dużej powierzchni. Stanowi wartościowy przyrodniczo skrawek terenu w tej części miasta i warto by był chroniony w jakikolwiek sposób. Najlepszym rozwiązaniem byłoby włączenie go w granice parku, jednocześnie nie zmieniając jego leśnego charakteru.
Mamy nadzieję, że głos mieszkańców zostanie wysłuchany i poruszone w petycji tematy zostaną podjęte przez władze miasta.
Jakub Kowalski Skontaktuj się z autorem petycji