Petycja w sprawie ochrony historycznych nawierzchni kamiennych na obszarze Starego Miasta w Poznaniu

Prezydent Miasta Poznania

Pan Jacek Jaśkowiak

Urząd Miasta Poznania

Plac Kolegiacki 17

Poznań

Petycja w sprawie ochrony historycznych nawierzchni kamiennych

na obszarze Starego Miasta w Poznaniu

Szanowny Panie Prezydencie

   Z wielkim niepokojem śledzimy doniesienia medialne dotyczące planowanego remontu nawierzchni Starego Rynku w Poznaniu oraz uliczek przyrynkowych. Nie kwestionujemy konieczności remontu nawierzchni Rynku i okolicznych ulic oraz dostosowania przestrzeni Starego Miasta dla pieszych, osób z wózkami oraz osób niepełnosprawnych, jednak jesteśmy przekonani, że można ten cel osiągnąć bez niszczenia zabytkowego charakteru tego miejsca oraz znacznie niższym kosztem, niż jest przewidywany. Uważamy, że założenia koncepcyjne remontu są zasadniczo błędne, ponieważ sprowadzają się do wymiany istniejącej, zabytkowej kostki brukowej, nie zniszczonej - na nowy materiał, wprawdzie również kamienny, ale cięty, sformatowany, równy.

   Pierwszym narzucającym się argumentem przeciw takiemu pomysłowi jest oczywiście kwestia ekonomiczna. Nie jest ona w naszym rozumieniu najważniejsza, jednak włodarze miasta z pewnością winni ją wziąć pod uwagę, jako że automatycznie pojawia się tu pytanie o niegospodarność, szczególnie w obliczu kosztów, jakie wszyscy będziemy musieli ponieść w związku z pandemią. Istniejąca kostka kamienna, znajduje się w dobrym stanie technicznym, jest sformatowana i dość płaska (wygodna), po odpowiednim przełożeniu i wyspoinowaniu może stanowić funkcjonalną nawierzchnię. Tymczasem chcemy się jej pozbyć, ponosząc gigantyczne koszty zakupu nowego materiału. Na tak cenny historyczny materiał z pewnością znajdą się chętni, na przykład za naszą zachodnią granicą, jak już nie raz bywało. Dlaczego mądrzejsi od nas sąsiedzi mają kolejny raz zyskać na naszej rozrzutności, bezrefleksyjności i niefrasobliwości (oględnie mówiąc)? Będziemy później zwiedzać zabytkowe niemieckie miasteczka i zachwycać się ich niepowtarzalnym charakterem.

   Drugi argument – szeroko rozumiany aspekt ekologiczny. Usuwanie starej dobrej kostki kamiennej, po to, żeby ją zastąpić nową kostką kamienną, podczas gdy jest możliwość wtórnego użycia istniejącego, w końcu szlachetnego materiału - zupełnie nie wpisuje się w obecne trendy związane z ochroną środowiska naturalnego.

   Przede wszystkim jednak pragniemy zwrócić uwagę, że stary bruk stanowi istotny element staromiejskiej przestrzeni. Zabytkowa kamienna kostka jest spójna z zabytkową lub odbudowaną po zniszczeniach wojennych zabudową staromiejską i nadaje tej ważnej historycznej przestrzeni niepowtarzalny klimat i charakter. Na charakter tej nawierzchni składa się stary, przez wiele pokoleń używany materiał kamienny, zróżnicowany kolorystycznie i fakturowo. Pierwotnie Rynek i uliczki staromiejskie wybrukowane były „kocimi łbami”, kamienna kostka rzędowa jest znacznie wygodniejsza w użyciu, ponieważ ma regularne kształty, i tylko nieznacznie wyobloną górną powierzchnię, jednak dzięki zróżnicowanej fakturze nawierzchnia z rzędówki w odbiorze oddaje charakter starych bruków wykonanych z kocich łbów. Dodatkowym walorem zabytkowej kostki jest właśnie to, że jest stara, używana, a więc nawierzchnia z niej wykonana zyskuje wrażenie dawności. Zastępując starą, nierówną kostkę nowym, gładkim kamieniem – pozbawimy się tego wrażenia, na czym straci cała Starówka. Nieudane w naszym odczuciu próby szlifowania starego kamienia, sprowadzające się do zniszczenia starej kostki, wygląd granitowej nawierzchni ulicy Wrocławskiej oraz przedstawiane w mediach wizualizacje nowej nawierzchni - tylko w części dają zapowiedź tego, jak ta przestrzeń będzie wyglądała, jeśli wprowadzimy w życie założenia projektu. W rzeczywistości efekt będzie dużo gorszy – zyskamy płaską, tępą nawierzchnię, może wygodną, jednak pozbawioną plastyczności i wyrazu.

   Proszę zajrzeć do wydawnictw albumowych promujących Poznań, choćby ostatniego Wydawnictwa Miejskiego Poznania – „Poznań. Widoki i detale” (Piotr Skórnicki, Danuta Książkiewicz-Bartkowiak) Spójrzmy na stronę facebookową „Gołębia inspiruje” (https://www.facebook.com/golebiainspiruje/). Znakiem rozpoznawczym Starego Rynku i okolic jest faktura starego bruku. Spójrzmy na najbardziej urokliwe i najchętniej odwiedzane przez turystów uliczki staromiejskie – ulicę Gołębią i Świętosławską, stanowiące tło do sesji fotograficznych. Takich zdjęć już nie zrobimy, takiego klimatu już nie będzie, to będą już tylko archiwalne fotografie.

   Powinniśmy uświadomić sobie, że materiał, substancja obiektów zabytkowych czy zabytkowych przestrzeni, niosące w sobie walor dawności, są równie cenne jak ich forma. Kiedy wymienimy całą substancję na nową, np. całe drewno konstrukcyjne i szalowanie w drewnianym budynku lub cegły, tynki, konstrukcję, pokrycie dachowe, stolarkę okienną i drzwiową w budynku murowanym – pozostaje nam tylko atrapa. Podobnie, kiedy wymienimy stare bruki na nowy kamień – pozbawimy historyczną przestrzeń autentyzmu zabytkowego materiału.

   Jesteśmy przekonani, że można znacznie poprawić funkcjonalność nawierzchni Starego Rynku i okolicznych ulic, przy jednoczesnym zachowaniu ich walorów zabytkowych - dzięki ponownemu użyciu starej kostki, przy odpowiednim wykonaniu podłoża i spoin pomiędzy kostkami oraz zapewnieniu ciągów komunikacyjnych dla osób z wózkami i poruszających się na wózkach, w postaci równych chodników, pasów komunikacyjnych w płycie rynku, prowadzących do Ratusza, Arsenału, Wagi i innych budynków oraz obniżenia lub likwidacji krawężników.

   Teren Starego Rynku i okolicznych uliczek, to niewielka, ale najcenniejsza przestrzeń historyczna Poznania, o niepowtarzalnym, zabytkowym charakterze. Czy chcemy się tego pozbawić? Czy naprawdę musimy zrobić tu kolejny skatepark? Nie wystarczy Plac Wolności, ulica św. Marcin, niedługo również Plac Kolegiacki? Czy koniecznie musimy wszędzie wjechać hulajnogą, deskorolką, rowerem? Rower jest wspaniałym środkiem transportu miejskiego, jednak zostawmy tę przestrzeń pieszym. Można przeprowadzić rower przez Rynek, od wylotu ulicy Wrocławskiej do końca ulicy Wronieckiej zajmie nam to nie więcej niż 7 minut. Można też objechać ten obszar, jeśli nie chcemy schodzić z roweru.

   Apelujemy do Pana, Panie Prezydencie - o zmianę założeń koncepcji renowacji płyty Starego Rynku i pozostawienie starych zabytkowych bruków na Rynku i uliczkach przyrynkowych. Liczymy na to, że stanie Pan na straży naszego wspólnego lokalnego dziedzictwa kulturowego, jakim jest ta niewielka, ale cenna przestrzeń. Naszym zdaniem konieczne jest w tym przypadku przeprowadzenie szerokiej akcji informacyjnej i edukacyjnej, aby uświadomić mieszkańcom Poznania, jak ważne jest zachowanie tego dziedzictwa.

   Jesteśmy grupą ludzi w różnym wieku, z różnych środowisk, różnych zawodów, różnych poglądów, jednak wygląd i charakter tej przestrzeni jest dla nas niezwykle ważny. Są wśród nas artyści, architekci, społecznicy, aktywiści, przedsiębiorcy, ludzie kultury, konserwatorzy, historycy sztuki, archeolodzy, mieszkańcy Starego Miasta, rowerzyści, opiekunowie osób niepełnosprawnych, rodzice z dziećmi w wózkach, kobiety na obcasach:), jednak czujemy tak samo. Nie niszczmy tego, co jeszcze stosunkowo niedawno udało się osiągnąć, kiedy zastąpiono nawierzchnie asfaltowe uliczek przyrynkowych zabytkową kamienną rzędówką, która tak dobrze wpisała się w tę historyczną przestrzeń.

Marta Agaciak- mieszkanka Poznania od 30 lat, Bamberka po kądzieli, projektantka wnętrz, posiadaczka kilku par zapasowych fleków

Dariusz Andrzejczak - archeolog i historyk, absolwent UAM

Katarzyna Andrzejczyk-Briks - historyk sztuki, pedagog, kurator

Zbigniew Antczak - architekt od 40 lat zajmujący się opracowywaniem projektów dla obiektów zabytkowych znajdujących się w strefie ochrony konserwatorskiej

Joanna Arciszewska - historyk sztuki

Danuta Bartkowiak - szef projektu CYRYL, Wydawnictwo Miejskie Posnania

Janusz Beger - mieszkaniec Poznania

Alicja Biała - artystka wizualna wywodząca się z Poznania, wychowana w dzielnicy   Stare Miasto, autorka Totemów w Poznaniu, rowerzystka

Grzegorz Biały - mieszkaniec Starego Miasta

Jacek Biesiadka - współautor monografii Twierdzy Poznań

Iwona Błaszczyk - dr historii sztuki, emerytowany pracownik Biura MKZ w Poznaniu

Marta Błażejewska - archeolog

Monika Chowaniak - historyczka sztuki

Andrzej Chyra - aktor

Klaudia Cyran - konserwator dzieł sztuki

Joanna Deka - Administrator, Komisja Europejska

Marta Deka - architekt, absolwentka Politechniki Poznańskiej, współwłaścicielka studia architektonicznego w Anglii, zajmującego się m.in. zabytkową architekturą i terenami objętymi strefą ochrony konserwatorskiej

Bogusława Durejko - archeolog

Marta Dworniczak - historyk sztuki

Karol Działoszyński - przewodniczący Rady Fundacji Malta, przedsiębiorca

Kinga Folta Bączkowska - architekt

Zarząd Fundacji Ochrona Zabytków Wielkopolski

Urszula Gajewska - mieszkanka Poznania

Krzysztof Głuchowski - Dyrektor Naczelny i Artystyczny Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie, poznaniak na emigracji

Anna Grabowska-Konwent - historyk sztuki, kustosz Galerii Plakatu i Designu w Muzeum Narodowym w Poznaniu; dojeżdżająca do pracy rowerem; codziennie obecna na Starym Rynku i w okolicach

Mirosława Grabska-Wolniewicz - archeolog, wieloletni pracownik służb konserwatorskich

Marta Gruszczyńska - miłośnik Miasta Poznania

Małgorzata Gwiazdowska - absolwentka historii sztuki UAM, wieloletni Miejski Konserwator Zabytków w Szczecinie

Ewa Grzegorczyk - historyk sztuki, użytkownik BMX Downtown

Grażyna Hałasa - historyk sztuki

Alain Heureux - Member of policy forum AT the European Commission

Agnieszka Holland - reżyserka

Mariusz Jakubczyk - architekt, absolwent UMK w Toruniu

Maria Jasińska - instruktor teatralny

Ewa Jastrząb - absolwentka Projektowania Mebli UP, studentka Scenografii UAP

Krzysztof Jodłowski - historyk sztuki, wieloletni pracownik Instytutu Historii Sztuki UAM, następnie od 1995 r. poznańskiego oddziału Narodowego Instytutu Dziedzictwa, obecnie na emeryturze

Agnieszka Kanikowska - architekt krajobrazu

Gabriela Klause - architekt

Katarzyna Kolasińska - dyrektor projektu Talenty

Henryk Kondziela - Miejski Konserwator Zabytków w Poznaniu w latach 1955-1973

Tomasz Konwent - przedsiębiorca, właściciel sklepu płytowego Fripp przy Starym Rynku, wydawca płytowy i organizator koncertów; rowerzysta

Kinga Korczakowska - dr inż., inspektor do spraw zabytkowej zieleni

Magdalena Kowerczuk - mieszkanka Poznania 

Liliana Krantz-Domasłowska - poznanianka, dr historii sztuki, wieloletni pracownik Instytutu Zabytkoznawstwa  i Konserwatorstwa UMK w Toruniu 

Mariia Krivitckaia - ekonomistka

Jan Krzyśko - fotograf

Zofia Kurzawa - emerytowany pracownik Instytutu Sztuki PAN

Kinga Kuzdrowska - absolwentka Ochrony Dóbr Kultury na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 15 lat w służbach konserwatorskich

Agnieszka Lipińska

Andrzej Lipiński - konserwator zabytków, mgr konserwatorstwa, UMK Toruń Wydział Sztuk Pięknych

Wojciech Lipowicz - historyk sztuki, członek Oddziału Poznańskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, były wykładowca Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, wcześniej Akademii Sztuk Pięknych Pięknych i Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych tamże

Jolanta Łobacz - kostiumograf

Tomasz Łuczak - historyk, po obszarze Pomnika Historii „Poznań-historyczny zespół miasta” najchętniej porusza się pieszo

Wojciech Maciejewski - przedsiębiorca z Poznania

Marcin Masecki - muzyk, kompozytor

Ewa Masiakowska - Łejerska Druhna na emeryturze

Magdalena Mazik - kierowniczka Działu Wiedzy o Sztuce, MOCAK

Kasia Mazurkiewicz - dyrektorka TVN7 i TVN Fabuła

Michał Merczyński - Dyrektor Malta Festiwal Poznań

Witold Męczyński - historyk sztuki

Grażyna Mętkowska - historyk sztuki

Grzegorz Myćka - grafik, ilustrator, doktorant UAP, wykładowca Collegium da Vinci, prowadzący Pracownię  Grafiki w CK Zamek, członek kolektywu ilustratorów z Poznania „Ilu Nas Jest”, autor m.in. muralu „Rasizm” przy ul. Estkowskiego, rowerzysta, właściciel psa Kawa

Rafał Nadolny - historyk sztuki, były Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków

Michał Nogaś - dziennikarz Gazety Wyborczej

Maciej Nowak - Dyrektor Artystyczny Teatru Polskiego w Poznaniu

Magdalena Nowicka-Paszek - modelka, mieszkanka Poznania, podróżniczka, rowerzystka, spacerowiczka, właścicielka psa o imieniu Yolo

Teresa Palacz - etnograf, od 40 lat związana z Poznaniem, której na sercu leży zachowanie klimatu historycznego miasta

Magdalena Parnasow-Kujawa - wykładowca Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu

Luiza Pawela - mieszkanka Poznania

Jan i Monika Pawlak - wędrowcy z Ruiny i Raju

Magdalena Pawłowska - mgr inż. architekt, absolwentka PP, rowerzystka

Antoni Pawłowski - rowerzysta

Kajetan Pawłowski - rowerzysta

Sławomir Pawłowski - architekt, absolwent studiów podyplomowych na UMK

Dionizy Wincenty Płaczkowski - śpiewak operowy

Ajżana Prendke - przewodnik miejski po Poznaniu

Rafał Prendke - mieszkaniec starówki

Wojtek Przywecki - architekt, absolwent Politechniki Poznańskiej, współautor projektu Starego Browaru, obecnie mieszkaniec Warszawy

Tomasz Ratajczak - prezes Poznańskiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki, przewodniczący Komisji Historii Sztuki PTPN

Adriana Romańska - archeolog

Tomasz Rumiński - architekt

Marta Rybus - zabytkoznawca i muzealnik

Maria Singh - historyk sztuki UAM, obecnie na emeryturze w Kanadzie

Anna Skrzeczyńska - archeolog

Anna Sokolnicka-Elzanowska - właścicielka przedsiębiorstwa z dzielnicy Stare Miasto

Maria Strzałko - były Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków oraz były Miejski Konserwator Zabytków w Poznaniu

Agnieszka Szefler - architekt wnętrz

Paulina Szeląg - historyczka sztuki

Elżbieta Szelińska - architektka i urbanistka, 23 lata w administracji publicznej, samorządowej i rządowej, związanej z architekturą i gospodarką przestrzenną

Danuta Świtała - mieszkanka Poznania

Marta Świtoń - archeolog

Tomasz Talar - historyk sztuki, długoletni aktywista miejski, prywatnie i zawodowo miłośnik zabytków sztuki, architektury, urbanistyki oraz historycznych elementów krajobrazu kulturowego

Weronika Teplicka-Szumowska - absolwentka UAP w Poznaniu, kuratorka rezydencji artystycznych w Bałtyckiej Galerii Sztuki Współczesnej w Słupsku

Anna Alicja Tomczak

Justyna Tomczak-Boczko - mama niepełnosprawnego dziecka

Krzysztof Piotr Tomczak - artysta plastyk, konserwator

Anna Trawińska - pracownik banku, osoba lubiąca chodzić na wysokich obcasach, ale także rowerzystka, przemierzająca ulice Poznania na dwóch kółkach od 30 lat

Anna Tyl-Walczuk

Ewa Voelkel-Krokowicz - właścicielka Concordia Design

Malwina Wakulik - historyk sztuki, mama trójki dzieci

Anna Warda - mgr inż. architekt, współautor zrealizowanego już projektu aranżacji przestrzeni publicznych na Starym Mieście w Lublinie, opracowanego w ramach Miejskiej Pracowni Urbanistycznej przy Urzędzie Miasta Lublin

Wanda Wasilewska - dziennikarka, reportażystka radiowa z 30-letnim stażem, miłośniczka Poznania z dziada pradziada, autorka dokumentalnych opowieści o Poznaniu, aktywistka społeczna, animatorka kulturalna

Piotr Wawrzyniak - archeolog, od 40 lat badający najstarsze dzieje miasta

Anna Wcisło-Mayer - historyk sztuki, wieloletni pracownik służb konserwatorskich, po Starym Mieście przemieszcza się pieszo

Weronika Węcławska-Lipowicz - prof. dr hab. architekt wnętrz, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu

Mikołaj Wierszyłłowski - architekt wnętrz i projektant produktu

Mariusz Wilczyński - animator, reżyser

Aleksander Wojciechowski - archiwista, mieszkaniec Poznania

Przemysław Wojciechowski - architekt

Edyta Wolska - absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, Dyrektor Bałtyckiej Galerii Sztuki

Anna Wower - historyczka sztuki, zajmująca się zabytkową architekturą i konserwacją zabytków

Mikołaj Wower - architekt zajmujący się m.in. zabytkową architekturą

Katarzyna Wysota - mieszkanka Starego Miasta

Ziemowit Zamojski - archeolog

Katarzyna Zaworska - historyk sztuki, mieszkanka Starego Miasta w Poznaniu, rowerzystka, użytkowniczka butów na wysokich obcasach;), dawniej - matka z wózkiem; 24 lata pracy w służbach konserwatorskich

Litosława Zaworska - psycholog, z Poznaniem związana od lat 50 XX w.

Ziemowit Zaworski - architekt o specjalności „konserwacja zabytków” i były pracownik PP Pracownie   Konserwacji Zabytków

Maria Zielonacka - historyk sztuki

Katarzyna Zaworska, Alicja Biała    Skontaktuj się z autorem petycji