PETYCJA w sprawie zmiany wykładni prawnej dotyczącej godzin ponadwymiarowych po nowelizacji Karty Nauczyciela

Szanowna Pani Minister,  

My, niżej podpisani nauczyciele, wychowawcy i pracownicy oświaty, zwracamy się z uprzejmą prośbą o ponowną analizę oraz zmianę obecnej wykładni prawnej dotyczącej rozliczania godzin ponadwymiarowych po nowelizacji Karty Nauczyciela, obowiązującej od 1 września 2025 r. i 1 stycznia 2026 r. Ustawy z 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, ogłoszonej 25 sierpnia 2025 r. w Dzienniku Ustaw.

W ustawie z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2024 r. poz. 986 i 1871 oraz z 2025 r. poz. 620 i 1019) wprowadzono wiele zmian, które mają bezpośredni wpływ na sytuację nauczycieli w Polsce.

My, nauczyciele szkół i placówek oświatowych, wyrażamy głębokie zaniepokojenie skutkami, jakie niesie za sobą interpretacja znowelizowanych zapisów ustawy Karta Nauczyciela, zgodnie z którą nauczycielom nie przysługuje wynagrodzenie za nieodbyte nie z ich winy godziny ponadwymiarowe w dniach i sytuacjach gdy:

1. Nauczycielowi, mimo jego gotowości do pracy, nie przydzielono godzin w ramach pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej w sytuacji nieobecności uczniów, z którymi planowo ma lekcje, a którzy w tym czasie uczestniczą w wycieczkach i różnego rodzaju wydarzeniach i aktywnościach poza terenem szkoły (w tym: warsztaty, lekcje muzealne, spektakle teatralne, akcje społeczne, działalność wolontariacka, konkursy, wykłady i zajęcia w ramach współpracy z uczelniami wyższymi, zawody sportowe). Wynagrodzenie za takie godziny było gwarantowane w myśl art. 35 ust. 4 KN w wersji, która obowiązywała do lipca 1992 r., natomiast po usunięciu wspomnianego zapisu, kwestia wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe była regulowana biorąc pod uwagę specyfikę pracy nauczyciela w danej szkole i analizę konkretnych przypadków. Obecnie ustawodawca w art. 35 ust.3d ustawy Karta Nauczyciela jasno określa, że „wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługuje za przydzielone i zrealizowane godziny zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych”. Należy w tym miejscu zauważyć, że nauczyciel, który nie prowadzi zajęć dydaktycznych, wychowawczych ani opiekuńczych z przyczyn od niego niezależnych, wykorzystuje ten czas na działania stanowiące podstawę jego codziennej pracy. Obejmują one między innymi: przygotowywanie się do zajęć, analizę tematów lekcyjnych, opracowywanie materiałów dydaktycznych (wyszukiwanie, tworzenie, kopiowanie itp.), tworzenie i sprawdzanie zadań oraz prac kontrolnych uczniów, a także prowadzenie dokumentacji szkolnej, w tym bieżącą obsługę dzienników elektronicznych.

2. Nauczyciel uczestniczy w szkoleniach, które odbywają się w trakcie przydzielonych mu zgodnie z planem zajęć, podczas gdy art.6 ust.3 i ust.3a ustawy Karta Nauczyciela mówią jasno, że nauczyciel ma obowiązek „dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego” (art. 6 ust. 3) oraz „doskonalić się zawodowo, zgodnie z potrzebami szkoły” (art. 6 ust. 3a).

3. Uczeń uczestniczący w zajęciach rewalidacyjnych jest nieobecny na tych zajęciach, natomiast nauczyciel pozostaje w gotowości do pracy. W analogicznej sytuacji dotyczącej zajęć indywidualnych, zapłata nauczycielowi przysługuje (zgodnie z art 35 ust. 3e pkt 2).

4. Nauczyciel zostaje zaproszony w trakcie przydzielonych mu zgodnie z planem zajęć do udziału w uroczystości organizowanej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, Kuratora Oświaty lub Organ Prowadzący Szkołę w związku z otrzymaniem wyróżnienia. W takiej sytuacji nauczyciel, który przyjmie zaproszenie może nie otrzymać wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe, których nie zrealizował tego dnia.

Stoimy na stanowisku, że obecna wykładnia prowadzi do naruszenia zasady równego traktowania pracowników oraz narusza nasze prawo do poszanowania godności pracownika (ustawa Kodeks Pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. Dz. U. Z 2025 r. poz. 277, 807 art. 11¹ i art. 11²). Taka sytuacja jest dla nas niezrozumiała i niesprawiedliwa. Potrzeba działania w duchu solidarności zawodowej powoduje, że możemy być zmuszeni do rezygnacji z podejmowania przedsięwzięć, które mogą narażać innych nauczycieli na utratę części wynagrodzenia, a które dotychczas stanowiły stały i bardzo istotny element życia szkolnego.

W związku z powyższym oczekujemy podjęcia działań przez właściwe organy w celu zmiany wykładni prawnej lub stworzenia rozwiązania systemowego, które będzie gwarantowało pełne wynagrodzenie nauczycielom w sytuacji utraty godzin ponadwymiarowych z niezależnych od nich przyczyn.  

Z wyrazami szacunku,

Grono Pedagogiczne I Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Dwujęzycznymi im. I. Paderewskiego w Wałbrzychu oraz polscy nauczyciele, wychowawcy i pracownicy oświaty

I Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. I. Paderewskiego w Wałbrzychu    Skontaktuj się z autorem petycji