List Otwarty do Premiera Morawieckiego - stawki minimalne w instytutach PAN - Ustawa 2.0

Wrocław-Warszawa-Kraków, 20.06.2018

Szanowny Pan
Mateusz Morawiecki
Prezes Rady Ministrów

LIST OTWARTY

w sprawie wprowadzenia ustawowych STAWEK MINIMALNYCH wynagrodzenia zasadniczego dla pracowników instytutów Polskiej Akademii Nauk i zapewnienia środków budżetowych na ten cel.

Szanowny Panie Premierze,

W imieniu ruchu społecznego Inicjatywy Obywatelskiej Instytutów Polskiej Akademii Nauk zwracamy się do Pana Premiera z pilną prośbą o przeciwdziałanie polityce zbyt niskich nakładów na badania naukowe w instytutach PAN i zatrzymanie wieloletniej finansowej dyskryminacji pracowników tych instytutów. Od 2010 roku podejmujemy starania o ustawowe wprowadzenie STAWEK MINIMALNYCH wynagrodzeń zasadniczych dla pracowników naukowych instytutów PAN na takim samym poziomie jak stawki minimalne dla pracowników państwowych uczelni wyższych i gorąco prosimy Pana Premiera o pomoc w tej pilnej, ważnej i obecnie już dramatycznej sprawie.

W aktualnej sytuacji proponujemy następującą poprawkę do art. 137 ustawy – „Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce” (druk sejmowy 2446) (uzasadnienie w załączniku oraz na stronie internetowej

 http://www.ioi.pan.pl/images/poprawka_do_art_137.pdf  )

Do art. 137 dodać ustęp 3 w brzmieniu:
„Przepisy art. 137 ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do pracowników instytutów Polskiej Akademii Nauk”.

Ta zmiana nie dotyczy Korporacji PAN tylko pracowników naukowych instytutów. Posłowie i Senatorowie PIS głosowali za tą zmianą w czasie gdy Ministrem Nauki była Barbara Kudrycka. Niestety, odnosimy wrażenie, że władze państwowe nie są zainteresowane, a nawet nie są zorientowane w katastrofalnej sytuacji ekonomicznej instytutów PAN. Politycy mylą korporację uczonych PAN z instytutami naukowymi PAN. Badania naukowe prowadzone są w INSTYTUTACH. Korporacja nie prowadzi badań. Pod względem liczby pracowników instytuty PAN odpowiadają jednemu uniwersytetowi w Polsce, a pod względem osiągnięć są notowane w rankingach międzynarodowych najwyżej ze wszystkich polskich instytucji naukowych. Korporacja jest finansowana z wyodrębnionej części budżetu państwa „Polska Akademia Nauk”, natomiast działalność statutowa instytutów PAN jest finansowana z ogólnych nakładów na naukę.

Poprawka do art. 137 (druk 2446) zgłoszona przez Marszałka Seniora Kornela Morawieckiego (w podanym powyżej sformułowaniu) została odrzucona przez Komisję Edukacji Nauki i Młodzieży ze względu na negatywną rekomendację przedstawicieli MNiSW, którzy jednak nie kwestionowali słuszności naszego postulatu. Swoją negatywną opinię motywowali następującymi powodami:

1.      „Ustawa o Polskiej Akademii Nauk to jest osobna ustawa” (minister Jarosław Gowin na posiedzeniu Sejmu 14.06.2018 r.)

2.      „W przyszłości takich korekt dokonamy, ale muszą one być zatwierdzone przez Radę Ministrów i oszacowane pod względem kosztów, które to będzie generowało.” (minister Piotr Müller na posiedzeniu KENiM w dniu 29.05.2018 r.)

3.      „Polska Akademia Nauk podlega nie ministrowi nauki i szkolnictwa wyższego, tylko premierowi. I to premier jest właściwym adresatem tego pańskiego, skądinąd słusznego, postulatu. Jestem przekonany, że pan premier Morawiecki do tego postulatu się przychyli.” (minister Jarosław Gowin w odpowiedzi na wystąpienie Marszałka Seniora Kornela Morawieckiego na posiedzeniu plenarnym Sejmu 14.06.2018 r.)

Ad. 1. Zapisy procedowanej ustawy (druk 2446) w wielu miejscach odnoszą się do instytutów PAN oraz ich pracowników jako równoprawnych uczestników badań naukowych oraz edukacji nowych kadr m. in. w ramach szkół doktorskich. Uregulowano nawet wysokość stypendiów doktoranckich niezależnie od miejsca wykonywania doktoratu (na uczelniach wyższych czy w instytutach PAN).

Art. 35 ust. 6 tej ustawy stanowi: „Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, w drodze rozporządzenia, włącza do uczelni publicznej instytut PAN, po zasięgnięciu opinii Prezesa PAN.” UWAGA: bez opinii dyrektora ani Rady Naukowej instytutu.

Procedowana jednocześnie ustawa „Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce” (druk 2447) wprowadza 49 zmian do ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk.

Przesuwanie rozwiązania problemu do przyszłej reformy PAN jest nieuzasadnione. Proponowana poprawka jest niezależna od sposobu funkcjonowania Korporacji PAN, relacji między Korporacją a instytutami i innych szczegółów ustawowych, których sprecyzowanie może potrwać kilka lat.

Ad. 2. Ze względu na niewielką liczebność pracowników naukowych instytutów – poniżej 4 tys. (jak jeden uniwersytet) koszty dla budżetu państwa będą znikome. Według naszych szacunków przeprowadzonych wspólnie z ekspertami NSZZ Solidarność wyniosą one ok. 36 –100 mln zł rocznie.

Ad. 3. Finanse na działalność statutową instytutów PAN płyną z MNiSW. Ocenę instytutów przeprowadza MNiSW. Pracownicy instytutów PAN są jedyną grupą naukowców pozbawioną stawek minimalnych ustalanych przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego, co pozwala na wynagradzanie ich na poziomie pracowników supermarketów. Dla przykładu: miesięczne wynagrodzenie netto informatyka, profesora nadzwyczajnego w instytucie PAN w Warszawie wynosi 2600 zł. W ostatnich latach nastąpił spadek wynagrodzeń w części instytutów PAN, chociaż średnie wynagrodzenie w gospodarce narodowej od kilku lat systematycznie wzrasta.

Na 65 posiedzenie Sejmu RP w dniach 3-6 lipca b. r. zaplanowane jest trzecie czytanie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (druki 2446 i 2563) oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (druki 2447 i 2564). Zaproponowana przez Marszałka Seniora Kornela Morawieckiego poprawka do art. 137 (druk 2446) zostanie przedstawiona sejmowi z negatywną opinią Komisji (KENiM, druk 2563).

Niniejszym zwracamy się do Pana Premiera, jako właściwego adresata naszego postulatu wskazanego przez ministra Gowina, o poparcie proponowanej poprawki oraz pilną interwencję i doprowadzenie do zmiany stanowiska Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego jeszcze przed przyjęciem tzw. Konstytucji dla Nauki przez Sejm RP.

Przypominamy, iż w poprzedniej kadencji Sejmu analogiczną poprawkę popierał Klub Parlamentarny PiS, dlatego było dla nas bardzo dużym zaskoczeniem, że posłowie PiS-u opowiadają się teraz przeciwko tej poprawce i są zgodni w tej kwestii z posłami PO, którzy nie zmienili swojego stanowiska od czasów, gdy Ministrem Nauki i Szkolnictwa Wyższego była prof. Barbara Kudrycka.

Wprowadzenie postulowanej poprawki będzie w pełnej zgodzie z głoszoną przez rząd Pana Premiera zasadą przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i aktywizowania całego społeczeństwa poprzez tworzenie równych szans rozwojowych w całym kraju. Działanie takie jest tym bardziej uzasadnione, że Instytuty PAN są liderem wśród jednostek naukowych w Polsce i utrzymywanie niskich wynagrodzeń ich pracowników: a) znacząco osłabia konkurencyjność tych instytutów na rynku pracy, b) zmniejsza atrakcyjność zawodu „pracownika naukowego” w tych instytutach zarówno dla tzw. młodych pracowników, jak i samodzielnych, po habilitacji, oraz c) stanowi znaczącą przeszkodę w pobudzaniu innowacyjności tych instytutów. Obawiać się można nawet próby likwidacji znacznej części dobrych i bardzo dobrych instytutów naukowych PAN i w rezultacie znaczącej części obecnie prowadzonych badań naukowych w Polsce.  

Z wyrazami szacunku,

Przedstawiciele Inicjatywy Obywatelskiej Instytutów PAN

prof. dr hab. Janusz Boratyński, Inst. Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN, Wrocław
dr Krystyna Dąbrowska, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN, Wrocław
dr hab. Lidia Karabon, prof. nadzw. Inst. Immunologii i Terapii Dośw. PAN, Wrocław
prof. dr hab. Michał Kokowski, Instytut Historii Nauki PAN, Kraków
dr Magdalena Kotowska, Inst. Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN, Wrocław
dr hab. Jolanta Łukasiewicz, prof. nadzw. Inst. Immunologii i Terapii Dośw. PAN, Wrocław
mgr Ariadna Masłowska-Nowak, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa
dr hab. Marian Srebrny, prof. nadzw. Inst. Podstaw Informatyki PAN, Warszawa

Magdalena Kotowska Inicjatywa Obywatelska Instytutów PAN    Skontaktuj się z autorem petycji