Petycja do Marszałka Sejmu o szybkie procedowanie projektu ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami

Szanowny Panie Marszałku,

Zwracamy się z prośbą o jak najszybsze procedowanie projektu ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami (druk nr 316 z dnia 4 marca 2024 r.).

Istnieje ogromne społeczne zapotrzebowanie na usługi asystencji osobistej, które dzięki indywidualnemu wsparciu osób z niepełnosprawnościami w wykonywaniu niektórych czynności zwiększają ich szanse na możliwie pełne samodzielne życie, realizując przy tym zobowiązania Polski wynikające z Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami.

Usługi asystenckie dla osób z niepełnosprawnościami są obecnie realizowane w ramach dwóch rocznych programów resortowych Ministra Rodziny i Polityki Społecznej, ogłaszanych odrębnie dla jednostek samorządu terytorialnego oraz bezpośrednio dla organizacji pozarządowych.

Roczny tryb realizacji usług w ramach tych programów sprawia, że są one świadczone w sposób nieciągły. Nie mają też charakteru powszechnego, gdyż ich przyznanie zależy od decyzji o przystąpieniu do programu przez samorząd lub od tego, czy w miejscu zamieszkania osoby z niepełnosprawnością działa organizacja pozarządowa, realizująca usługi w trybie konkursowym. Ponadto w żadnym z tych przypadków osoba z niepełnosprawnością nie ma przyznanego uprawnienia do korzystania z tych usług, a może się o nie jedynie ubiegać, co prowadzi do nierówności.

Osoby z niepełnosprawnościami sygnalizują też problemy z pozyskaniem asystentów w ramach programów i przypadki przerzucania na nie i ich rodziny problemu rekrutacji. Wydaje się, że jedną z istotnych barier po stronie osób zainteresowanych pracą w charakterze asystenta jest niepewne zatrudnienie, związane z rocznym cyklem programów i przerwami w świadczeniu usług.

Projekt z druku nr 316 przewiduje realizację usługi asystencji jako zadania zleconego powiatu z zakresu administracji rządowej, co oznacza stabilne finansowanie tych usług z dotacji budżetowej. Takie regulacje będą sprzyjać podejmowaniu przez powiaty trwałej odpowiedzialności za realizację usług asystenckich, podobnie jak ma to miejsce w przypadku analogicznie uregulowanych specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz środowiskowych domów samopomocy.

Z punktu widzenia interesów osób z niepełnosprawnościami najistotniejsze jest, że projekt przyznaje osobie podmiotowe uprawnienie do korzystania z usług, co odpowiada na postulaty zgłaszane od lat przez środowiska osób z niepełnosprawnościami.

Wprowadzenie usług asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnościami było jedną z powtarzających się obietnic wyborczych w programach różnych komitetów przed wyborami parlamentarnymi w 2023 roku. Obietnica „stworzenia systemu usług asystenckich dla osób niesamodzielnych, w ramach którego profesjonalni, certyfikowani opiekunowie będą wspierali osoby niesamodzielne” znalazła się wśród 100 obietnic na pierwsze 100 dni rządu, wraz z obietnicą złożenia projektu ustawy. Tym bardziej apelujemy o pilne procedowanie gotowego od ponad dwóch miesięcy projektu  z druku 316, do którego w trakcie prac parlamentarnych można wprowadzić ewentualne poprawki.

Osoby z niepełnosprawnościami i ich potrzeby zasługują na szczególną uwagę rządzących!

6 maja 2024

dr hab. Agnieszka Dudzińska, Uniwersytet Warszawski    Skontaktuj się z autorem petycji