Ratujmy lasy uzdrowiskowe wokół Iwonicza- Zdroju i Rymanowa -Zdroju oraz drzewa o wymiarach pomnikowych w Nadleśnictwie Krasiczyn!

Do: Minister Klimatu i Środowiska – Anna Moskwa
Dyrektor Generalny Lasów Państwowych – Józef Kubica
Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie – Marek Marecki 

 W dobie zmian klimatycznych, kryzysu jakiego nie zaznali nasi przodkowie, w czasach deficytu natury, postępującej urbanizacji – ostatnie enklawy lasów najlepiej zachowanych, o charakterze – fragmentami – zbliżonym do lasów naturalnych, są niszczone na naszych oczach. Nasi przodkowie widzieli te stare buki, jodły, jawory. My widzimy je teraz, ale nasze  dzieci i wnuki tych pięknych, sędziwych i gonnych drzew mogą już nie zobaczyć. Wydaje się, że prawo, które obowiązuje wszystkich, także leśników, powinno chronić stare drzewa. Obszary NATURA 2000 to tereny chronione, niestety, teoretycznie. Pomimo funkcjonowania mechanizmów zabezpieczających przed niszczeniem cennych siedlisk leśnych, w dalszym ciągu trwa sprzeczne z prawem, a przede wszystkim z etyką, zdrowym rozsądkiem i sumieniem, usuwanie drzew spełniających kryteria tzw.  „drzew pomnikowych”. To ostańce dawnych puszcz, które dają nam nie tylko wrażenia estetyczne, ale tworzą strukturę lasu, są siedliskiem dla egzystencji niezliczonej ilości organizmów – także tych chronionych i rzadkich na skalę europejską, np. orła przedniego. Arbore vitae, drzewa życia, są podstawą bytu wielu roślin i zwierząt, gdy rosną, a także po śmierci, jako martwe drewno.  
Dlatego apelujemy o powstrzymanie w ramach dostępnych mechanizmów prawnych oraz możliwości instytucjonalnego oddziaływania – planowanego przez Nadleśnictwo Krasiczyn  usunięcia co najmniej 262 drzew spełniających kryterium wymiarowe określone w załączniku do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 grudnia 2017 r. w sprawie kryteriów uznawania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody.
Drzewa te nadal rosną na obszarach  NATURA 2000, Ostoja Przemyska i Pogórze Przemyskie (wydzielenia leśne: 220h, 194b, 224c). Niezwykle niepokojące jest to, iż prace te zaplanowane są w strefach ochrony okresowej orlika krzykliwego i orła przedniego. W 2022 r. orzeł przedni zmienił lokalizację gniazda, w sierpniu 2022 r. powstała nowa strefa - i to właśnie m.in.  tam zaplanowane są wycinki.  

Kolejnym kontrowersyjnym miejscem planowanych i częściowo już zrealizowanych prac gospodarczych są lasy uzdrowiskowe otaczające Iwonicz-Zdrój i Rymanów-Zdrój. W wyniku intensywnego pozyskiwania drewna w ostatnich latach, bezpowrotnie zostały zniszczone dziesiątki hektarów lasów uzdrowiskowych o funkcji ochronnej i niezwykle istotnej funkcji społecznej. Przykładem wydzieleń gdzie planowane i już realizowane są w tym roku wycinki jest wydzielenie leśne 178-G, jedno z wydzieleń wchodzących w skład postulowanego rezerwatu przyrody „Dolina potoku Flora”. Wydzielenie to znajduje się na terenie obszaru NATURA 2000 Rymanów. Innym wydzieleniem, gdzie planowane są wycinki, jest wydzielenie leśne 181-B, piękny fragment lasu uzdrowiskowego o powierzchni ponad 21 hektarów. Znajduje się ono w strefie B ochrony uzdrowiskowej Iwonicza-Zdroju. 60% drzew z tego wydzielenia ma ponad 100 lat (40% to buki w wieku 105 lat, 10% to jodły w wieku 105 lat i 10% to buki w wieku 145 lat). Do wycinki w tym wydzieleniu wyznaczono nawet drzewa biocenotyczne i drzewa w strefach przypotokowych. Wycinki planowane są również w innych wydzieleniach strefy B ochrony uzdrowiskowej Iwonicza-Zdroju. Niepokojąca jest również planowana wycinka na Górze Ispak w pięknym jodłowo-dębowym wydzieleniu 176-B, graniczącym z Zespołem Szkół w Iwoniczu-Zdroju. Lasy uzdrowiskowe, dotychczas użytkowane w nieznacznym stopniu, stają się – zgodnie z funkcjonującymi założeniami planistycznym – obiektem nadmiernej, w stosunku do ich wartości przyrodniczej, klimatycznej, estetycznej i społecznej, eksploatacji. Lasy uzdrowiskowe pełnią rolę klimatotwórczą, ochronną dla stref źródliskowych oraz wodochronną, jednocześnie są dla kuracjuszy i wczasowiczów, obiektem cennym estetycznie, sprzyjającym wypoczynkowi i regeneracji. To właśnie m.in. te wiekowe jodły i buki, zaznaczone do wycięcia, są odpowiedzialne za mikroklimat uzdrowisk Iwonicz-Zdrój i Rymanów-Zdrój.
Dlatego apelujemy o zaprzestanie  wycinki lasów uzdrowiskowych wokół Iwonicza-Zdroju i Rymanowa-Zdroju, w obrębie Nadleśnictw Rymanów i Dukla, oraz przekształcenie ich na lasy o zwiększonej funkcji społecznej.  
Stanowisko świata nauki, ekspertów, a także społeczników i zwykłych obywateli zatroskanych o stan naszej przyrody jest jednoznaczne – stare drzewa to kluczowy element siedlisk leśnych, świadczący o stopniu ich zachowania i  dużej wartości dla całego ekosystemu. Niestety, także wśród leśników, nadal dominuje myślenie typowo gospodarcze, co prawda właściwe dla lasów sztucznych, wtórnych, „sadzonych” bądź kształtowanych ręką ludzką, ale zupełnie nietrafione w przypadku lasów, których istnienie na określonym obszarze oraz ciągłość trwania – udowodnione są  nie tylko historycznie oraz kartograficznie, ale w oparciu o występujące tam gatunki reliktowe, niszowe, niezwykle rzadkie, których występowanie notuje się tylko w zbiorowiskach leśnych, gdzie obecność dużych, sędziwych drzew, dodatkowo z dużą ilością tzw. „martwego drewna” warunkuje niezwykłe bogactwo ekologiczne.   Działanie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe jest tym bardziej niezrozumiałe, mając na uwadze treść Zarządzenia Nr 9 Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie z dnia 23 marca 2021 r. wprowadzającego zmiany do Zarządzenia nr 28 Dyrektora RDLP w Krośnie z dnia 2 grudnia 2014 r. w sprawie sposobów uwzględniania wymagań ochrony przyrody podczas realizacji zadań z zakresu gospodarki leśnej na terenie RDLP w Krośnie. Zgodnie z wymienionym zarządzeniem, cyt. „Drzewa spełniające kryterium wymiarowe uznania za pomnik przyrody należy pozostawić (…)”.   Nasz apel, choć po części oparty na emocjach, na lęku i obawie, że stracimy coś niepowtarzalnego i pięknego, ugruntowany jest także w  zweryfikowanych danych naukowych oraz w przepisach prawa, które nominalnie zapewniają protekcję siedlisk leśnych w ramach obszarów NATURA 2000, w praktyce ochrona taka jest iluzoryczna. Dlatego apel ten to także głos w sprawie zgodnego z prawem, skutecznego i efektywnego funkcjonowania instytucji ochrony środowiska, których powołaniem nie jest „asysta” Lasom Państwowym, ale niezależne i obiektywne, w poczuciu obowiązku wobec interesu ekologicznego państwa i jego obywateli, stanie na straży ojczystej przyrody.  

Magdalena Ludwiczak i Sebastian Żak (Stowarzyszenie Polska 2050 Podkarpackie)    Skontaktuj się z autorem petycji