Zwiększamy dostępność do toalet
Mateusz Morawiecki
Prezes Rady Ministrów
Jarosław Gowin
Minister Rozwoju, Pracy i Technologii
Marzec, miesiąc kobiet, to świetny moment aby pochylić się nad tematem rzadko poruszanym, a ważnym bo wpływającym na jakość życia milionów dziewczynek i kobiet w Polsce. Tym tematem jest ograniczona dostępność kobiet do toalet w miejscach publicznych.
Dostępność do toalet wciąż jest tematem tabu, czego konsekwencją są przepisy, które nie odpowiadają na współczesne potrzeby. Uważamy, że należy je zmienić, tak aby wyrównać szanse i zapewnić komfort korzystania z przestrzeni publicznych milionom Polek. Poniżej przestawiamy propozycje zmian w przepisach wraz z argumentacją za nimi stojącą.
Dlaczego należy zmienić przepisy?
Różnica w biologii ciał kobiet i mężczyzn charakteryzuje się między innymi tym, że kobiety mają mniejszą pojemność pęcherza. Kobiety również osiem razy częściej (1) niż mężczyźni chorują na schorzenia układu moczowego. Powoduje to, że częściej niż mężczyźni muszą korzystać z toalet.
Kobiety częściej niż mężczyźni są opiekunkami dzieci, osób starszych i niepełnosprawnych (2). Prace te wykonują zarówno w ramach więzi rodzinnych, jak i zawodowo. W ramach tych obowiązków pomagają także swoim podopiecznym korzystać z toalet.
Kobiety, ze względu na budowę ciała, korzystają z kabin a nie pisuarów. Potrzeba czasu na częściowe rozebranie z odzieży i jej założenie.
I wreszcie – kobiety miesiączkują. Zmiana podpaski, tamponu czy umycie kubeczka menstruacyjnego zabiera czas.
Powyższe argumenty dobitnie pokazują, że ze względu na uwarunkowania biologiczne i kulturowe, wizyta w toalecie zajmuje kobietom do 2,3 raza dłużej (3) niż mężczyznom. Wydłużenie czasu przebywania w ustępach powoduje tym samym wydłużenie kolejki kobiet czekających do skorzystania z toalety.
Przepisy w żaden sposób nie uwzględniają tych potrzeb, a wręcz powodują pogłębianie luki w dostępie do toalet.
Przepisy kontra rzeczywistość
Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie nakazuje zaprojektowanie w ustępach ogólnodostępnych jednej miski ustępowej oraz jednego pisuaru na 30 mężczyzn oraz jednej miski ustępowej na 20 kobiet. Przy zrównaniu liczby użytkowników toalety do 60, mężczyźni mają do dyspozycji 4 ‘oczka’, podczas gdy kobiety jedynie 3 ‘oczka’.
Taki stan przepisów nie odpowiada rzeczywistym potrzebom Polek. Wyżej wymienione argumenty pokazują, że nie tylko należy zrównać liczbę toalet damskich z męskimi, ale wręcz to kobiety powinny mieć do dyspozycji więcej misek ustępowych.
Propozycje zmian
W związku z powyższymi faktami oraz analizą stanu prawnego przedstawiamy propozycje zmian w przepisach.
1. Zwiększenie minimalnej liczby misek ustępowych w ustępach ogólnodostępnych przeznaczonych dla kobiet do 5 na 60 osób, lecz nie mniej niż 3 na 30.
2. Uzależnienie liczby misek ustępowych od funkcji obiektu, w którym są projektowane. Proponujemy, aby w miejscach, które charakteryzują się tym, że wszyscy niemal jednocześnie korzystają w ustępów projektować ich więcej. Takimi miejscami są np. teatr, kino, centrum konferencyjne lub szkoła – wszędzie tam z toalet korzysta się jedynie w przerwach kilkunastominutowych. Aktualne przepisy nie uwzględniają tego aspektu.
3. Wyposażenie 10% kabin (lecz nie mniej niż jednej) w umywalki. Obecne przepisy w żaden sposób nie uwzględniają tego, że kobiety korzystają z kubeczków menstruacyjnych, które przed ponownym zaaplikowaniem należy przepłukać. Umieszczanie umywalek wyłącznie poza kabinami powoduje, że kobiety muszą rezygnować z tej metody, która jest zarazem najbardziej ekologiczną spośród dostępnych.
4. Obowiązek wydzielenia pomieszczenia do karmienia i przewijania dzieci w obiektach usług i handlu o powierzchni użytkowej powyżej 100 m2 (a nie 1000 m2 jak obecnie), we wszystkich obiektach gastronomii z miejscami siedzącymi o powierzchni użytkowej powyżej 30m2, oraz na każdej stacji paliw (a nie tych o powierzchni użytkowej większej niż 100m2 jak obecnie). W przypadku braku możliwości wydzielenia takiego pomieszczenia w mniejszych obiektach wnioskujemy o wprowadzenia nakazu montowania przewijaka w ustępach zarówno damskich, jak i męskich.
5. Obowiązek projektowania we wszystkich toaletach 10% kabin (lecz nie mniej niż jednej) jako kabiny o znacznie zwiększonych wymiarach. Ma to na celu ułatwienie korzystania z toalety osobom sprawującym opiekę nad dziećmi poruszającymi się w wózkach, tak aby nie pozostawiać dziecka bez opieki, tylko móc zabrać ze sobą do kabiny.
6. Wypracowanie wraz z samorządami minimalnej liczby ustępów publicznych w odniesieniu do gęstości zaludnienia oraz stworzenie na poziomie samorządowym aplikacji z mapami z lokalizacją ustępów publicznych.
7. Obowiązek udostępniania w toaletach ogólnodostępnych podstawowych środków higienicznych takich jak podpaski lub tampony.
8. W obiektach usług, gastronomii oraz handlu o powierzchni użytkowej powyżej 1000 m2 zapewnienie dodatkowej toalety bez wskazywania płci.
Wnosimy o niezwłoczne podjęcie działań mających na celu zmianę przepisów oraz dostosowanie przestrzeni publicznych do potrzeb społeczeństwa.
Barbara Kania
Źródła informacji użytych w tekście:
1. https://ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3749018, za: Perez C.C., Niewidzialne kobiety, wyd. Karakter 2020, s. 69;
2. C. Greed(2014), Global Gendered Toilet Provision, w. More Public than Private: Toilet Adoption and Menstrual Hygiene Management II, AAG Annual Conference, Tampa, Floryda, USA, 8-12 kwietnia 2014, za: Perez C.C., Niewidzialne kobiety, wyd. Karakter 2020, s. 69;
3. T.L.Banks (1991), Toilets as a Feminist Isuue: A True Story, „Berkeley Womens`s Law Journal”, 6:2, s. 263-289, za: Perez C.C., Niewidzialne kobiety, wyd. Karakter 2020, s. 69.
Barbara Kania Skontaktuj się z autorem petycji