Zachowanie północnej odmiany języka kaszubskiego w nazewnictwie

Władysławowo, dnia 19.03.2016 r.      

Do Rady Języka Kaszubskiego

 

List otwarty w sprawie zachowania północnej, tzw. bylackiej, odmiany języka kaszubskiego w nazwach miejscowości, ulic i nazewnictwie topograficznym.  

Rozumiejąc ideę jednego wspólnego języka kaszubskiego, my niżej podpisani, zwracamy się do Rady Języka Kaszubskiego z apelem o dopuszczenie zachowania cech lokalnych odmian naszego języka w nazwach miejscowości, ulic i nazewnictwie topograficznym.

W szczególności apel nasz dotyczy gmin powiatu puckiego, gdzie żywy jest dialekt „bëlacczi”, z którego mieszkańcy tej ziemi są dumni. Jedną z najbardziej rozpoznawalnych cech tego dialektu jest używanie litery „L” w miejscu, gdzie na pozostałym obszarze Kaszub używa się „Ł”. Oczywiście nie tylko ta cecha stanowi o jego odrębności.

Zdajemy sobie sprawę, że nawet na terenie powiatu puckiego nie ma jednorodności językowej. Na terenie południowej części gminy Puck „Ł” jest używane na przykład przez mieszkańców Połchowa. Im bliższe będzie brzmienie „Pôłchòwò” niż „Pôlchòwò”. Jednak już dla mieszkańców Łebcza, kaszubska (normatywna) nazwa „Łebcz” kłóci się z ich wymową „Lebcz”.

Dlatego też uważamy, że ostateczna propozycja nazwy powinna być konsultowana z mieszkańcami danej miejscowości, a ich opinia winna być wzięta pod uwagę przy wdrażaniu odpowiedniej procedury administracyjnej związanej z podwójnym, polsko-kaszubskim nazewnictwem, możliwym dzięki Ustawie o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym.

Zwracamy jednocześnie uwagę, że przypadki uwzględniania lokalnych form i odmian językowych miały już miejsce na południu Kaszub. Dotyczy to na przykład nazw takich miejscowości, jak Dużé Chełmë (normatywnie: Wiôldżé Chełmë) w powiecie chojnickim, czy Piechóce (normatywnie: Piechòwice) w powiecie kościerskim.

W uchwale nr 3/RJK/09 z dnia 13 marca 2009 roku Rada Języka Kaszubskiego dała wyraz temu, że zabiega o zachowanie lokalnych odmian języka kaszubskiego. Jednak bardzo prawdopodobny staje się scenariusz, że pod wpływem różnych czynników nasze lokalne dialekty i gwary przestaną istnieć. Wówczas jedyną „pamiątką” po nich będą mogły być nazwy miejscowości, ulic oraz obiektów topograficznych (rzek, gór, itp.). Dla bogactwa kultury i języka kaszubskiego warto o to zadbać!